عملیات عاشورای 4

عملیات‌ عاشورای‌4
 عملیات عاشورای 4 در تاریخ 30 مهر ماه   1364با هدف  انهدام نیروهای دشمن در منطقه عملیاتی غرب دریاچه اُ مُ النِّعاج در هُورالهویزه انجام شد. عملیات عاشورای 4 درمنطقه ای بوسعت 110کیلومتر مربع به همت دلاورمردان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موفقیّت به پایان رسید. درعملیات عاشورای 4 بیش از 400تن از افراد دشمن کشته و زخمی شدند و تجهیزات و یگانهای متعددی ازآنها نابود شد.

حماسه‌ مجاهدین‌ عراقی‌ در هور الهویزه‌:
کار مجاهدین‌ عراقی‌ در جریان‌ عملیات‌ قدس ‌5 به‌ آزادسازی‌ بخشی‌ از دریاچه‌ «ام‌النعاج» عراق‌ در منطقه‌ «هورالهویزه» منتهی‌ شد و سپس‌ عملیات‌ «عاشورای4» در وسعتی‌ به‌ میزان‌110 کیلومترمربع‌ برای‌ آزادسازی‌ کامل‌ این‌ دریاچه‌ با همان‌ ترکیب‌ نیروهای‌ عمل‌ کننده‌ در عملیات‌ پیشین‌ به‌ اجرا درآمد.
نیروهای‌ تیپ‌9 بدر ساعت‌2 بامداد30 مهرماه‌1364 این‌ حمله‌ را آغاز کردند. پناهنده‌ شدن‌ دو تن‌ از نیروهای‌ ارتش‌ عراق‌ و ارائه‌ اطلاعات‌ مناسب‌ پیرامون‌ این‌ منطقه‌ در روند عملیات‌ عاشورای‌4 مؤ‌ثر واقع‌ شد.
زمان‌ حمله‌ یک‌ روز پیش‌ از میلاد حضرت‌ امام‌ موسی‌کاظم(ع)بود و به‌ همین‌ مناسبت‌ رمز عملیات‌»یا موسی‌الکاظم(ع)» تعیین‌ شد. نیروها در غرب‌ دریاچه‌ به‌ لحاظ‌ استفاده‌ از اصل‌ غافلگیری‌ و پشتیبانی‌ موثر توپخانه، به‌ راحتی‌ به‌ اهداف‌ خود رسیدند و بدین‌ وسیله‌15 کمین‌ دشمن‌ که‌ از نیروهای‌ «فرسان‌ الهور» به‌ معنی‌ نیروهای‌ اطلاعاتی‌ هور بودند، سقوط‌ کرده‌ و پیشروی‌ تا سقوط‌ کامل‌ دریاچه‌ ادامه‌ یافت.

دشمن‌ پاتک‌ خود را در صبح‌ روز نخست‌ عملیات، آغاز کرد، اما با اتخاذ تدابیر خونسردی‌ و صبر، نیروهای‌ مجاهد عراقی‌ که‌ در میان‌ نیزارها کمین‌ کرده‌ بودند، پس‌ از نزدیک‌ شدن‌ دشمن، به‌ آنها حمله‌ور شده‌ و پاتک‌ آنان‌ را خنثی‌ کردند. پاتک‌ دوم‌ نیز در ساعت‌14 همان‌ روز با پشتیبانی‌ توپخانه‌ و حمایت‌ هواپیماهای‌ «پی.سی7.» آغاز شد.
این‌ پاتک‌ نیز به‌ همان‌ صورت‌ نخست‌ پاسخ‌ داده‌ شد و در نتیجه‌ نیروهای‌ بعثی‌ با شماری‌ کشته‌ و زخمی‌ و اسیر و با به‌ جای‌ گذاشتن‌8 فروند قایق‌ خود عقب‌ نشستند، اما در این‌ تعقیب‌ و گریز یک‌ فرمانده‌ از مجاهدان‌ عراقی‌ به‌ نام‌ «ابوالخیر» به‌ شهادت‌ رسید.
در روز دوم‌ عملیات، دشمن‌ برای‌ باز پس‌ گرفتن‌ دریاچه‌ ام‌النعاج ‌3 بار متوالی‌ اقدام‌ به‌ پاتک‌ نمود، که‌ در هر سه‌ بار با رعایت‌ اصل‌ استتار و غافلگیری‌ از سوی‌ مجاهدین‌ عراقی‌ و مقاومت‌ آنها رو به‌ رو شدند و با دادن‌ تلفات‌ و خسارات‌ فراوان‌ از معرکه‌ نبرد گریختند.
این‌ عملیات‌ که‌ رسیدن‌ به‌ همه‌ اهداف‌ معین‌ شده‌ را در پی‌ داشت، به‌ آزادسازی ‌110 کیلومتر مربع‌ از منطقه‌ هور الهویزه‌ عراق،64 پایگاه،7 آبراه‌ در غرب‌ دریاچه‌ و تصرف‌ سه‌ پاسگاه‌ و3 کمین‌ دشمن‌ و همچنین‌27 فروند قایق‌ و بلم،99 قبضه‌ سلاح‌ نیمه‌سنگین،10 قبضه‌ ضد هوایی‌ تک‌ لول‌ کالیب 5/14میلیمتری‌ و4 قبضه‌ خمپاره‌انداز82 و60 میلیمتری‌ و تعداد زیادی‌ دوشکا و آر.پی.جی‌ از دشمن‌ به‌ غنیمت‌ گرفته‌ شد.
در طول‌ این‌ عملیات‌25 پاسگاه، یک‌ فروند هواپیمای‌ پی.سی7 و 100 فروند قایق‌ و بلم‌ دشمن‌ منهدم‌ گردید.
طی‌ این‌ عملیات‌ تعداد416 تن‌ از نیروهای‌ دشمن‌ کشته‌ و زخمی‌ شده‌ یا به‌ اسارت‌ در آمدند.

سال 65- 1364 :

رکودی که از تیرماه سال 61 به دنبال عملیات رمضان بر جبهه خودی سایه افکنده بود و رزمندگان در مقابل دیوار دفاعی عراق متوقف مانده بودند تا اواخر سال 64 نیز ادامه یافت.
 در این سال سلسله عملیات محدود و ایذایی تحت عنوان قدس، ظفر و عاشورا انجام گرفت. همچنین در جبهه جنوب (هورالهویزه) در فصل تابستان تحرک زیادی از جانب نیروهای خودی صورت گرفت، امری که هیچ گاه در گذشته به چشم نمی خورد. در کنار اقدامات فوق، کار بر روی فاو نیز در جریان بود.
اواخر سال 64 در میان ناباوری محافل خارجی و کشورهای عربی، خصوصاً شیخ نشین کویت، عملیات بزرگ والفجر هشت (فتح فاو) در اوج غافلگیری ارتش عراق انجام شد. از جمله عوامل مؤثر در غافلگیری عراق شدت فعالیت جبهه خودی در هورالهویزه بود که با توجه به اینکه طی سالهای 62 و63 محور اصلی عملیات نیروهای خودی همین منطقه بود، ذهنیت دشمن را شدیداً متوجه خود نمود. به هر حال شهر فاو در روز سوم عملیات تصرف شد و تثبیت مواضع بیش از 70 روز به طول انجامید. فتح فاو پیامدهای بسیاری دربرداشت. اصلی ترین نتیجه آن بر هم خوردن توازن در صحنه نظامی سیاسی جنگ بود که تشدید جنگ شهرها را در پی داشت. از سوی دیگر در یک توطئه جهانی با شرکت آمریکا، اروپا و کشورهای عربی منطقه، قیمت نفت تا مرز 5/5 دلار در بشکه سقوط کرد. در سال 65 فرماندهان نظامی درصدد برآمدند که با دستیابی به یک پیروزی دیگر مانند فاو جنگ را به نقطه روشنی برسانند. از این رو عملیات کربلای 4 در شلمچه طرح ریزی شد. لیکن آمریکا که پس از فاو به این نتیجه رسیده بود که در صورت تکرار پیروزیهای ایران منافع او به خطر خواهد افتاد، کمکهای اطلاعاتی خود را به عراق شدیداً افزایش داد به گونه ای که هنگام آغاز عملیات کربلای 4، کاملاً از عملیات مطلع بود و به همین خاطر پس از شب اول عملیات، فرماندهان سپاه ادامه عملیات را مصلحت ندانسته و آن را متوقف کردند. 15 روز پس از عملیات کربلای 4 طی یک ابتکار عمل بدیع سپاه عملیات کربلای 5 طرح ریزی کرد و در حالی که عراق خود را برای حمله به فاو آماده می کرد و عملیات سالانه ایران را نیز تمام شده تلقی می نمود، یک بار دیگر غافلگیر شد اما این بار از لحاظ زمان (نه مکان). عملیات کربلای پنج بسیار سخت بود؛ جبهه خودی درصدد آن بود که با رسیدن به کانال زوجی در کنار شهر بصره قرار بگیرد و عراق نیز کوشش می کرد به هر قیمت ممکن از پیشروی ایران جلوگیری کند. بدین معنا که بر خلاف والفجر هشت که عراق زمین را واگذار کرد تا زمان را بدست آورد، تلاش عراق مصروف آن بود که زمین را حفظ کند. به هر تقدیر عملیات کربلای پنج نیز مانند هشت دارای پیامدهای زیادی بود، به گونه ای که سال بعد، سال رقم خوردن سرنوشت جنگ قلمداد گردید.


خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: عاشورای‌ 4 (آبی‌- خاکی)
زمان‌ اجرا: 30/7/1364
تلفات‌ دشمن‌:416 (کشته، زخمی‌ و اسیر)
رمز عملیات: یا موسی‌ الکاظم(ع)
مکان‌ اجرا: هورالهویزه‌ عراق‌ - محور جنگی‌ جنوب‌
ارگان‌های‌ عمل‌کننده: مجاهدان‌ عراقی‌ - تیپ‌ 9 لشکر بدر
اهداف‌ عملیات: آزادسازی‌ بخشی‌ از دریاچه‌ ام‌ النعاج‌ عراق‌

نقشه عملیات

عملیات والفجر 4

تشریح عملیات «والفجر 4»

آزادسازی بخشی از میهن اسلامی و ارتفاعات مهم منطقه، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر، مسدود ساختن راه ورود گروهک‌های ضد انقلاب که از طریق دشت شیلر انجام می‌شد، تصرف پادگان پنجوین و گرمک عراق و خارج ساختن مریوان از زیر دید و تیر دشمن از جمله اهداف عملیات والفجر 4 به شمار می‌رود.

کد خبر: ۱۱۰۴۲۳

تاریخ انتشار: ۰۷ آبان ۱۳۹۵ - ۱۰:۳۹ - 28October 2016

گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس- سردار سرتیپ پاسدار «یعقوب زهدی» معاون مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی و جانشین فرمانده توپخانه سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس، در یادداشتی اختصاصی که در اختیار خبرگزاری دفاع مقدس قرار داده است به تشریح عملیات والفجر 4 پرداخت و نوشت: عملیات والفجر 4 در منطقه پنجوین و با هدف متصل کردن ارتفاعات سورن به سور کوه در 62/7/27 با رمز «یا الله» آغاز شد.

آزادسازی بخشی از میهن اسلامی و ارتفاعات مهم منطقه، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر، مسدود ساختن راه ورود گروهک‌های ضد انقلاب که از طریق دشت شیلر انجام می‌شد، تصرف پادگان پنجوین و گرمک عراق و خارج ساختن مریوان از زیر دید و تیر دشمن از جمله اهداف این عملیات به شمار می‌رود.

از ساعت 23:30 تاریخ62/7/27، عملیات از دو محور بانه و مریوان و با فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) آغاز شد و ارتفاعات لری، گرمک، کنگرک، براله، مارو، خلوزه 1 و 2، کلو، شهدا، تخم مرغی، سه درختی و هرگنه کوچک به تصرف درآمد. پس از آن، دشمن برای حفظ سایر نقاط، جلوگیری از انهدام بیش‌تر نیروهایش و نیز تشکیل خط‌ ‌پدافندی جدید و مطمئن، از یک سری نقاط کم اهمیت عقب‌نشینی کرد.

 

در ادامه عملیات، یکی از لشکرهای سپاه پاسداران خط پدافندی خود را به پشت رودخانه قزلچه رساند و یکی دیگر نیز پس از چند عملیات متوالی موفق شد یال شرقی سنگ معدن را تصرف کند.

به این ترتیب، دشمن که تحت فشار قرار گرفته و از پاتک‌های سنگین خود نیز نتیجه نگرفته بود، در تاریخ 62/8/4 ضمن پرتاب گلوله‌های حاوی مواد شیمیایی به طرف مقابل، شهر پنجوین را تخریب کرده و تا پشت تنگه نالپاریز عقب نشست و سپس به تقویت ارتفاعات کانی‌مانگا مبادرت ورزید. نیروهای خودی نیز ارتفاعات تخلیه شده را به تصرف درآورده و در یک کیلومتری شهر مستقر شدند.

در تاریخ 62/8/12 عملیات برای تصرف ارتفاعات مهم کانی‌مانگا آغاز شد و رزمندگان توانستند قلل 1794، 1774، 1662، 1877 و 1900 را تسخیر کنند. پس از آن، دشمن با پاتک‌های خود موفق شد قله 1900 را بازپس گیرد.

چهار روز بعد، دو گردان خودی طی عملیاتی در ساعت 4 بامداد، قله‌های 1900 و 1904 را تصرف کردند؛ امّا آتش شدید دشمن مانع از استقرار آنان در این قله‌ها شد.

شانزده روز بعد (در ساعت 21:40 روز 62/8/28)، نیروهای خودی مجدداً وارد عمل شده و توانستند قله‌های 1830، 1810، 1900، 1904، 1740 و 1680 را تصرف کنند. در این میان، عدم سقوط تنگه روکان و قله‌های 1616 و 1606 موجب شد تا امکان تدارک و پشتیبانی نیروها فراهم نیاید. به همین دلیل، بنابه دستور، برخی از نقاط تصرف شده در این مرحله تخلیه شد.

 

در این عملیات تیپ‌های 5 و 6 گارد ریاست جمهوری که از زبده ترین واحدهای ارتش بعثی صدام بودند به کمک یگان‌های مستقر در ارتفاعات آمدند و در درگیری‌ها منهدم گردیدند. مواضع آن‌ها به تصرف رزمندگان اسلام درآمد. دشمن برای جلوگیری از ادامه عملیات، لشکر 7 ارتش بعثی را که تازه نفس بود به کمک این لشکر فرستاد که چون موفق نشد یک تیپ کماندویی را هم وارد صحنه عملیات کرد.

در مرحله سوم عملیات هم این تیپ کماندویی توسط رزمندگان لشکر 31 عاشورا، ظرف دو شب منهدم گردید و افراد آن پا به فرار گذاشتند. در این عملیات ارتفاعات کانی‌مانگا بدست نیروهای خودی افتاد ولی بر اثر پاتک‌های دشمن در نهایت در اشغال ارتش عراق باقی ماند.

قبل از شروع عملیات، ارتش بعثی عراق در ارتفاعات مسلط بر شهرهای مرزی بانه و مریوان، مستقر بود و این دو شهر در دید و تیر ارتش بعثی قرار داشتند. با حضور ارتش بعثی در این ارتفاعات، امکان تردد احزاب مسلح دموکرات و کومله که از سوی رژیم صدام حسین، حمایت و تجهیز می‌شدند به خاک دشمن، وجود داشت و آنها می‌توانستند به راحتی با تردد از این منطقه سلاح، مهمات و تدارکات لازم را از داخل خاک عراق به کردستان وارد کرده و علیه قوای جمهوری اسلامی به نفع رژیم صدام، بجنگند. با انجام عملیات والفجر 4، علاوه بر دور شدن دشمن از شهرهای مرزی و قطع ارتباط گروه‌های مسلح تغذیه شده از سوی رژیم صدام، جبهه جدیدی علیه دشمن در روبروی شهرهای سید صادق و حلبچه و سد دربندیخان بازشد که بخشی از توان ارتش بعثی را به خود مشغول کرد.

 

در این عملیات حدود 1هزار کیلومترمربع از سرزمین‌های ایران و عراق آزاد شد و دو جاده مهم چوارتر به ماووت و سردشت و جاده روان دوز به سردشت که محل تردد احزاب مسلح حزب دموکرات بود مسدود شد. یک خودروی ضد گلوله مربوط به یکی از سران حزب دموکرات نیز به غنیمت گرفته شد. 700 نفر از نظامیان عراقی اسیر شدند و «علیرضا رضائیان» یکی از فرماندهان برجسته سپاه به شهادت رسید. ایران گرچه شهر پنجوین را از سه طرف محاصره کرد ولی نتوانست آن را به تصرف خود درآورد. در این عملیات همچنین 250 نفر از رزمندگان اسلام که در اسارت حزب دموکرات بودند، آزاد شدند. پس از تصرف منطقه والفجر 4، پدافند از آن بر عهده ارتش قرار گرفت.

عملیات میمک سال 1362

سالروز آغاز عملیات «عاشورا»

امروز 25 مهرماه سالروز آغاز عملیات«عاشورا» در سال 1363 است که منجر به بازپس گیری بیش از 50 کیلومتر مربع از مناطق اشغالی در استان ایلام شد.

به گزارش ایسنا، در قرارداد «1975الجزایر»، خط‌ الراس ارتفاعات «میمک» به عنوان مرز ایران و عراق تعیین شد. سپس کمیته‌های مشترک دو کشور برای تهیه اسناد لازم و میله‌گذاری مرز به گفت‌وگو پرداختند. این گفت‌وگوها که به کندی انجام می‌شد، تا آستانه وقوع انقلاب اسلامی به نتیجه تعیین کننده‌ای نرسید و در این میان، رژیم عراق که به تعیین قطعی مرزها تمایلی نشان نمی‌داد، با پیروزی انقلاب اسلامی زمینه برای ملغی شدن قرارداد مذکور فراهم شد و در روز 19 شهریور 1359 به میمک حمله کرد و دو روز پس از انجام این حمله آن را به تصرف خود درآورد.

چهار ماه بعد یعنی روز 19 دی ماه سال1359، طی عملیات «ضربت ذوالفقار»، اگر چه دشمن از ارتفاعات میمک عقب رانده شد، اما شمال و غرب این منطقه همچنان تحت اشغال او بود. این وضعیت ادامه داشت تا این که عملیات «عاشورا» به منظور آزادسازی ارتفاعات شمال میمک و نیز دامنه غربی آن طراحی و به اجرا درآمد.

انهدام بخشی از قوای دشمن، تحمیل پدافند در دشت به دشمن، ایجاد تسهیلات در رفت و آمد از جنوب به غرب و بالعکس و نیز ارتباط و اتصال جبهه‌های جناحین میمک، آزادسازی قسمتی از اراضی اشغالی، تامین منطقه میمک با تسخیر و تصرف ارتفاعات مهم منطقه مانند «گرگنی»،«فصیل» و «فرورفتگی میمک» از جمله اهدافی هستند که موجب طرح ریزی این عملیات عاشورا(میمک) شد.

سراسر منطقه عملیاتی پوشیده از شیارها و پستی و بلندی‌های بسیاری بود که پراکندگی آنها شکل پیچیده‌ای به منطقه داده بود و نوع زمین منطقه از خاک «رُس» و در بعضی نقاط همراه با شن بود که حرکت خودروها را دچار مشکل می‌کرد. حد فاصل تنگه‌های بینا و بیجار که عملیات در آن متمرکز شده بود، ارتفاعات نسبتا بلندی قرار داشت که مرتفع‌ترین آنها کوه میمک به‌شمار می‌آمد. به هر میزان که از ارتفاعات به طرف خاک عراق پیشروی می‌شود، به تدریج زمین پست‌تر و تقریبا مسطح می‌شد.

اما با این شرایط فرماندهی و هدایت عملیات بر عهده قرارگاه «سلمان» بود و نیروهای عمل کننده متناسب با وظایف و اهداف مورد نظر به چهار قسمت به شرح زیر تقسیم شدند:

قرارگاه سلمان:

فجر 1:

سپاه: تیپ مستقل 21 امام رضا (ع) با چهار گروهان تانک از تیپ زرهی 28 صفر.

ارتش: تیپ یک لشکر 81 زرهی با دو گردان.

فجر 2:

سپاه: تیپ مستقل انصار الحسین (ع). در احتیاط کل عملیات بودند و تا پایان عملیات وارد عمل نشدند.

فجر 3:

سپاه: لشکر 5 نصر با چهار گردان به علاوه یک گروهان تانک از تیپ زرهی 28 صفر.

ارتش: گردانِ 211 تانک از لشکر 84 پیاده.

فجر 4:

سپاه، تیپ مستقل 29 نبی اکرم (ص).

ارتش، یک گروهان از گردان 211 تانک.

توپخانه: سه گردان از ارتش و دو گردان از سپاه.

با توجه به استعداد نیروهای ایرانی پس از انجام شناسایی‌های لازم، عملیات از سه محور زیر طراحی شد که محور نخست از ارتفاعات فصیل، 350 و بانی- تلخاب، که در مأموریت «فجر 1 »بود. همچنین محور دوم نیز از ارتفاعات فصیل و یال میمک، که در مأموریت «فجر 3 »معرفی شد و از فرورفتگی میمک، که در مأموریت «فجر 4» بود هم سومین محور عملیاتی عنوان شد.

از همین رو از غروب روز 25مهرماه سال1363، نیروها به طرف اهداف خود حرکت کردند. درگیری با دشمن با رمز «یا اباعبدالله الحسین (ع)» حدود ساعت سی دقیقه بامداد در محور میانی (فصیل) آغاز شد و رزمندگان پس از چندین ساعت نبرد موفق شدند در ساعت حدود 9 صبح ارتفاعات فصیل را تصرف و سپس پاکسازی کنند. در این میان، تلاش برای تصرف یال میمک (348) به نتیجه نرسید.

در محور جنوبی (فرورفتگی میمک) که درگیری در ساعت 2:45 دقیقه آغاز شد، اگر چه نیروها توانستند به برخی از اهداف خود دست یابند،ولی در حالی که فاقد سنگرهای دفاعی بوده و از امکانات پشتیبانی نیز بی بهره بودند، با پاتک زرهی دشمن مجبور شدند عقب‌نشینی کنند.

در محور شمالی (گرگنی)، نیروها که اغلب اوقات خود را به خنثی‌سازی میادین مین و بازکردن معبر اختصاص داده بودند، سرانجام پس از مدتی درگیری با دشمن توانستند ارتفاع گرگنی را تصرف کنند.

در این میان دشمن با جمع آوری و سازماندهی نیروهایش از صبح روز دوم پاتک‌های سنگین خود را که به آتش شدید توپخانه و حملات هوایی همراه بود، آغاز کرد و هر بار با مقاومت نیروهای خودی مواجه شد و ضمن تحمل تلفات و ضایعات مجبور می‌شد عقب نشینی کند.

نهایتا، پس از چند روز درگیری بین طرفین، مواضع متصرفه تأمین شد و نتایج عملیات عاشورا به شرح زیر رقم خورد:

- بازپس گیری بیش از 50 کیلومتر مربع از مناطق اشغالی.

- تصرف بخش مهمی از ارتفاعات منطقه (فصیل – گرگنی).

- در معرض تهدید قرار گرفتن جاده بدره – مندلی.

- آزاد شدن جاده مرزی خودی.

- کشته و زخمی شدن حدود 1500 نفر از نیروهای دشمن.

- به اسارت درآمدن 190 نفر.

- انهدام چندین دستگاه تانک و خودرو نظامی.

- به غنیمت درآمدن چهار دستگاه تانک، هفت دستگاه خودرو، شش قبضه تفنگ 106 میلیمتری، 29 قبضه خمپاره‌انداز و تعداد زیادی سلاح سبک و مهمات.

عملیات فتح 1

عملیات برون‌ مرزی‌ "فتح 1 سپاه پاسداران" کمر دشمنان انقلاب را شکست

موفقیت‌های به دست آمده در عملیات برون‌ مرزی‌ "فتح 1" سپاه پاسداران کمر دشمنان انقلاب را شکست و باعث شکسته شدن روحیه نظامی فرماندهان دشمن و تلاش بیشتر عراق برای پذیرش آتش بس از سوی ایران شد.

به گزارش خبرنگار دفاعی - امنیتی باشگاه خبرنگاران، در بهار سال 1365 شورای عالی دفاع کشورمان، اجازه همکاری سپاه پاسداران با کردهای معارض عراقی را تصویب کرد.

به‌ دنبال‌ این اتفاق‌، قرارگاه‌ برون‌ مرزی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ با عنوان قرارگاه‌ رمضان‌ با محوریت تقویت‌ و مجموعه عملیات‌های‌ "فتح" برای‌ نفوذ و ضربه‌ در عمق‌ جبهه‌ و خاک‌ دشمن‌ طراحی‌ شد.

پیش از این سپاه با ایجاد پایگاه‌هایی در شمال عراق، با گروه‌های ضد بعثی کردستان عراق همکاری کرده بود اما عملیات فتح 1 بزرگترین بستر همکاری قرارگاه رمضان و اتحادیه میهنی کردستان عراق  تا آن روز بود.

19 مهرماه 1365 عملیات برون‌ مرزی‌ فتح 1 با رمز "یا زینب(س)" 2 گردان نیروی ویژه و یک گردان ادوات سپاه پاسداران با همکاری 2 گردان از نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق از جبهه کرکوت عراق آغاز شد.

شهر کرکوک‌ در عمق‌150 کیلومتری‌ خاک‌ عراق و در محور شمالی‌ جبهه‌ دشمن‌ واقع‌ شده و دسترسی‌ به‌ نقاط‌ حساس‌ آن‌ ‌ بسیار سخت‌ و مستلزم‌ تدابیری‌ علمی‌ و نظامی‌ بود، اما رزمندگان اسلام با طراحی نبردی نامنظم و بستن جاده‌های منتهی به کرکوت از‌ شمال‌ و جنوب‌ به شهر‌ نفوذ کردند.

طی‌ دو روز نبرد رعدآسا رزمندگان اسلام توانستند با انهدام تأسیسات‌ پالایشگاه‌ کرکوک، واحد بهره‌برداری‌ نفت‌ شماره‌ یک، نیروگاه‌ حرارتی‌ برق‌ کرکوک، سه‌ پایگاه‌ موشکی‌ زمین‌ به‌ هوا، تأسیسات‌ تفکیک‌ نفت‌ و گاز "حمبور" در جنوب‌ کرکوک، "جبل‌ بور" و "شوار"  و از بین بردن‌ مراکز استراق‌ سمع‌ و جاسوسی‌ الکترونیکی‌ و پارازیت‌ دشمن‌ در منطقه‌ "سقزلی" به موفقیت چشمگیری دست یابند.

رزمندگان اسلام با باریدن آتش‌ بر قرارگاه‌های‌ سپاه‌ یکم‌ و لشکر هشتم‌ دشمن‌، خسارات‌ فراوانی‌ به مراکز نظامی‌ عراق زدند که در پی آن پادگان‌ "دارامان" ارتش‌ بعث کاملاً ویران‌ شد.

از برجسته‌ترین‌ دستاورد‌های این‌ عملیات‌، انهدام‌ مقر سازمان‌ امنیت‌ عراق‌ و عناصر گروهک تروریستی منافقین‌ بود و از دستاوردهای دیگر آن نیز می‌توان به انهدام‌ تأسیسات‌ نفتی‌ "باباگرگر" در شمال‌ غربی‌ شهر کرکوک، انهدام دو پایگاه‌ دشمن‌ بر بلندی‌های‌ "دوملان"، انهدام ایستگاه‌ راه‌آهن‌ "کوره" در جنوب‌ غربی‌ کرکوک، انهدام مرکز ذخیره‌ و پمپاژ نفت‌ "کیوان"، انهدام یک‌ فروند بالگرد دشمن‌، کشته شدن 600 تن‌ از نیروهای‌ رزمی‌ و حفاظتی‌ عراق و زخمی‌ شدن و به‌ اسارت‌ درآمدن ده‌ها تن‌ از نیروهای بعثی به دست رزمندگان اسلام اشاره کرد.

موفقیت‌های به دست آمده در عملیات برون‌ مرزی‌ "فتح 1" سپاه پاسداران، کمر دشمنان انقلاب را شکست و  باعث شکسته شدن روحیه نظامی فرماندهان دشمن و تلاش بیشتر عراق برای پذیرش آتش بس از سوی ایران شد.

16 مهر ماه سالروز بمباران شیمیایی سومار توسط عراق

شانزده مهر سالروز بمباران شیمیایی سومار توسط هواپیماهای صدام

در روز شانزده مهر 1366، حمله هواپیماهای صدام به مراکز تجمع نیروها و انبارهای مهمات در منطقه سومار و بمباران شیمیایی این منطقه 100 شهید و 1350 مجروح بر جای گذاشت.

 سابقۀ بمباران شیمیایی منطقه سومار به ابتدای سال 1362 بازمی‌گردد. عراق در نخستین روزهای سال 1362، در سراسر جبهه‌های جنگ به گازهای شیمیایی متوسل شد. در فروردین ماه 62، نیروهای عراقی با استفاده از خمپاره‌انداز و توپخانه، چهار بار علیه نیروهای خودی از گلوله‌های شیمیایی استفاده کردند و مناطق فکه (3 فروردین ماه 1362)، پایگاه مسلم نقابی (6 فروردین 1362) و سومار (در روزهای 9 و 18  فروردین 1362) را هدف قرار دادند که طی آن، چهار نفر در سومار مصدوم شدند. در روزهای 7 و 8 شهریورماه سال 1362 نیز، به‌ترتیب مناطق سردشت و سومار هدف توپ‌های حاوی گازهای سمی قرار گرفتند که از تعداد تلفات و مصدومان آنها، اطلاعی در دست نیست.

 گزارش واقعه

در گزارش این روز در روزشمار پنجاه‌ویکم مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بمباران شهر سومار به این صورت تشریح شده است:

 «هواپیماهای ارتش عراق امروز منطقه عمومی سومار را بمباران شیمیایی کردند. در ساعت 30: 9 بیش از 6 فروند هواپیمای دشمن مراکز تجمع نیروها و انبارهای مهمات خودی را هدف حمله قرار دادند. هواپیماهای عراقی ابتدا قرارگاه لشکر88 زرهی ارتش جمهوری اسلامی را بمباران کردند و سپس در سطحی گسترده از عوامل شیمیایی اعصاب استفاده کردند (سند شماره 97658 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا 2-معاونت اطلاعات، 16/ 7/ 1366).

 براثر این حملات 100 تن شهید و 1350 نفر مجروح شدند. همچنین یک زاغه مهمات و تعدادی خودرو خسارت دید.» (دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ نشریه گزارش شماره 58، 24/ 7 /1366، ص 21 و 22؛ و سند شماره 088302 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی سپاه چهارم بعثت باختران، به دفتر فرماندهی کل سپاه، روابط عمومی، 16/ 7/ 1366).

 

پیکر چند تن از شهیدان حمله شیمیایی روز 16/ 7/ 1366 به منطقه سومار

در این حمله شیمیایی هواپیماهای عراق، حدود 100 تن شهید و 1350 تن مجروح شدند.

 نامۀ نمایندۀ ایران در سازمان ملل

نمایندۀ ایران در سازمان ملل امروز در نامه‌ای به دبیرکل، گزارشی از حملات ارتش عراق طی روزهای 16 تا 23 سپتامبر 1987 (25 شهریور تا 1 مهر) به مناطق غیرنظامی داده است: 16 سپتامبر بمباران روستای الخورشید در رامهرمز؛ 17 سپتامبر شکستن دیوار صوتی تعدادی از شهرهای خوزستان؛ 18 سپتامبر بمباران دو واحد صنعتی در ازنا و رازن (استان لرستان)؛ 20 سپتامبر بمباران دو واحد صنعتی در باختران و ازنا که براثر آن 10 تن شهید و 32 تن مجروح شدند؛ 23 سپتامبر 1987 بمباران شهر ایلام که تعدادی واحد مسکونی و آموزشی تخریب شد. در پایان نامه اضافه شده است که جنگنده‌های عراقی در روزهای 17 و 18 سپتامبر منطقۀ عراقی خان میسی را بمباران شیمیایی کردند. (سند شماره S/1919 شورای امنیت سازمان ملل، 9 اکتبر 1987، ترجمه مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ/ متن انگلیسی این سند را در اینجا ملاحظه کنید).

 درخواست وزیر امور خارجه در خصوص رسیدگی فوری شورای امنیت

درپی حملۀ شیمیایی عراق به منطقه سومار، در روز 17 مهر 1366 (9 اکتبر 1987) وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی طی نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواستار رسیدگی فوری شورای امنیت به این موضوع شد. در این نامه، دکتر علی‌اکبر ولایتی نوشته است:

 «مایلم توجه جناب‌عالی را به این حقیقت جلب نمایم که رژیم جنایتکار عراق یک‌بار دیگر به استفاده از تسلیحات شیمیایی به مقیاس وسیع علیه جمهوری اسلامی ایران متوسل شده است. این اقدام شنیع و ضدانسانی را که برخلاف کلیه مقررات و کنوانسیون‌های پذیرفته‌شده بین‌المللی است، تنها رژیم‌های فاشیست با ماهیت توسعه‌طلبانه مرتکب می‌شوند. حکام چنین رژیم‌هایی، به انسانیت، مردم و حتی شأن ملی خودشان توجه ندارند. جای تأسف است که گفته شود سازمان‌های بین‌المللی و حتی دولت‌های امضاکننده کنوانسیون‌های ممنوعیت استفاده از این قبیل تسلیحات مرگبار، قویاً به‌کارگیری این قبیل سلاح‌ها را محکوم نکرده‌اند و به‌نوبه خود به حکام عراق جهت تکرار نقض پروتکل 1925 ژنو چراغ سبز نشان داده و وجدان جهانیان را به تمسخر گرفتند.  به‌دنبال این اقدامات، شهر سومار (در غرب کشور) در ساعت 10:05 و 10:15 (به‌وقت محلی) مورخ 8 اکتبر 1987 زیر بمباران شیمیایی وسیع و ناجوانمردانه قرار داشت.

 مایلم به جناب‌عالی اطمینان دهم که جمهوری اسلامی ایران قدرت آن‌ را دارد که هر وقت اراده کند از تسلیحات مشابه استفاده کند و حتی تجهیزات پیشرفته‌تری را جهت مقابله‌به‌مثل دارا است که حکام عراق را در وضعیت اسف‌باری قرار دهد. لکن با احترام به حقوق انسانی، اصول اسلامی و حقوق بین‌المللی تاکنون از مقابله‌به‌مثل اجتناب نموده‌ایم.

 بنابراین بر شورای امنیت فرض است که جهت توقف آن، بدون درنگ اقدام نموده و قاطعانه با این مسئله برخورد نماید و جنایتکاران جنگی را که مسئول این اقدامات ددمنشانه هستند به سزای اعمال خویش برساند. همچنین انتظار داریم که تیم کارشناسان قبل از اینکه مدارک این جنایات محو شود هرچه سریع‌تر به منطقه اعزام شود. لازم به یادآوری است که عدم واکنش مناسب به درخواست اعزام تیم کارشناسان توسط جمهوری اسلامی ایران جهت بازدید از مناطق مسکونی غیرنظامی سردشت که عراق بمباران شیمیایی نموده و نقطه عطفی در تاریخ استفاده از تسلیحات شیمیایی می‌باشد، حکام عراق را تشویق خواهد کرد که به اقدامات ضدقانونی خود ادامه دهند. امیدواریم که این مسئله مهم با مسئولیت بیشتر و به‌طور مستقل مورد بحث و توجه قرار گیرد.

علی‌اکبر ولایتی ـ وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران» (سند شماره S/19193 شورای امنیت سازمان ملل، 9 اکتبر 1987، ترجمه مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ/ .متن انگلیسی این نامه را در اینجا ملاحظه کنید).

 لازم به ذکر است که هواپیماهای ارتش عراق پیش‌تر از صبح تا عصر روز هفتم تیر 1366 چندین بار نقاط مسکونی و پرتردد شهر سردشت و حومه را بمباران شیمیایی کردند. هواپیماهای عراقی روز بعد (8/ 4/ 1366) نیز بیمارستان سردشت و حومۀ این شهر را مجدداً بمباران کردند. در این جنایت وحشیانه، از مردم منطقه بیش از 5000 تن مصدوم و 200 تن شهید شدند.

 از سوی دیگر، یک سخنگوی نظامی عراق استفاده از سلاح‌های شیمیایی را رد کرد و گفت: «ادعاهای دروغین مسئولان ایرانی بهانه‌ای برای سرپوش گذاشتن بر روی شکست‌های نظامی خود در جبهه‌ها است و می‌خواهند از این راه افکار عمومی جهان را فریب دهند.» (خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، نشریه شماره 205، 19/ 7/ 1366، ص 9، بغداد، خبرگزاری عراق، 18/ 8/ 1366).

 تحلیل جینز دیفنس از حملات شیمیایی عراق

مجله جینز دیفنس نیز در مقاله‌ای با عنوان "خاورمیانه صحنه جنگ‌های شیمیایی" نوشته است: در جنگ ایران و عراق عراقی‌ها برای اولین بار در سال 1983 و بعد در فوریه 1984 (بهمن 1362) و سپس در مارس و آوریل 1985 (اسفند 63 و فروردین 64) و تاکنون متجاوز از 30 بار این اسلحه را علیه ایران به کار برده‌اند که بیش از 5000 نفر مصدوم شده‌اند. گروه‌های بازرسی سازمان ملل، گازهای به‌کاررفته را از نوع گاز خردل و گاز اعصاب تشخیص داده و عراقی‌ها پس از آن از گازهای سمی ئیدروژن سینانید و لویزیت نیز استفاده کرده‌اند. برخی از این گازها تولید داخلی عراق بوده است. این کشور همچنین به کمک تکنولوژی اروپایی درصدد ساختن بمب‌های طاعون‌زا است. عراق از کشورهای آمریکای لاتین نیز سیستم‌هایی دریافت کرده است. (سند شماره 137256 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: فرماندهی کل سپاه، 25/ 7/ 1366).

 برگزاری مانور مقابله با بمباران شیمیایی

با هدف آموزش مردم و چگونگی مقابله با بمباران شیمیایی دشمن، عصر امروز مانور پدافند شیمیایی با همت ژاندارمری، شهربانی، کمیته انقلاب اسلامی، جمعیت هلال‌احمر، شهرداری، واحد آتش‌نشانی، مرکز اورژانس اهواز و با همکاری فرمانداری و شهرداری آبادان و بنیاد شهید اهواز در محل نمایشگاه شکست حصر آبادان برگزار شد. برادر بهاءالدین علوی، مسئول ستاد ش.م.ه استان خوزستان، با اشاره به اهمیت برگزاری مانور پدافند شیمیایی در شهرهای پشت جبهه به‌ویژه در شهر اهواز اظهار داشت: برای آموزش و آشناساختن آنان با چگونگی مقابله با بمباران شیمیایی دشمن قرار است هفته‌ای یک بار در نقاط مختلف شهر اهواز مانور پدافند شیمیایی انجام شود.

 مانور پدافند شیمیایی در دیگر شهرهای خوزستان از جمله ماه‌شهر، بهبهان، سوسنگرد، شادگان، هویزه، رامهرمز، شوش و اندیمشک انجام شده و مورد استقبال مردم قرار گرفته است (خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 203، 17/ 7/ 1366، ص 6، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/ 7/ 1366).

عملیات نامنظم ظفر 2

عملیات ظفر 2 (نامنظم)

این عملیات در تاریخ 66/7/12 با رمز مبارک «لبیک یا حسین(ع)» در منطقه عملیاتی شهر کفری از استان کرکوک،‌ به منظور پاسخ‌گویی به شرارت‌های رژیم بعث در بمباران شیمیایی و ویران ساختن روستاهای کردنشین استان‌های شمالی عراق و نیز با هدف انهدام تأسیسات نظامی و اقتصادی عراق آغاز شد.

رزمندگان تحت امر قرارگاه رمضان، متشکل از نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و لشکر 9 ، در نخستین ساعات عملیات، سلسله ارتفاعات مهم کفری داغ را پس از انهدام نیروهای دشمن تحت کنترل وتصرف خود درمی‌آورند.

رزمندگان لشکر 9 بدر با یک مانور پرتحرک، پس از وارد آوردن تلفات و خسارات سنگین، قرارگاه‌های دشمن را به تصرف درمی‌آورند و مقدار قابل توجهی از وسایل جنگی را به غنیمت می‌گیرند که بدین ترتیب مقدمه انهدام تأسیسات شهر کفری فراهم می‌شود.

دشمن پس از متحمل شدن 300 کشته و زخمی، تلاش می‌کند تا از ادامه پیشروی قوای اسلام پیش‌گیری به عمل آورد که با حمله نیروهای اسلام این تلاش‌ها ناکام می‌ماند و پایگاه‌های پلیس و دژبانی اطراف شهر کفری نیز به کنترل رزمندگان مسلمان درمی‌آیند.

رزمندگان اسلام در ادامه عملیات، جاده‌های مهم کفری ـ بغداد و کرکوک خانقین ـ تکریت را به کنترل کامل خود در‌می‌آورند که زمینه ورود آن‌ها به شهر فراهم می‌شود. با درهم کوبیدن نیروهای باقی‌مانده دشمن، تأسیسات نظامی و اقتصادی شهر،‌ از جمله ساختمان سازمان امنیت،‌ ساختمان حزب بعث عراق و نیروگاه برق به آتش کشیده می‌شوند و ساختمان فرمانداری پس از نبردی تن به تن منهدم می‌شود و فرماندار این شهر نیز به هلاکت می‌رسد. با تداوم عملیات و پاک‌‌سازی مراکز مهم شهر، تعدادی از نیروهای نظامی و امنیتی شهر کشته و مجروح می‌شوند و تعدادی نیز از مهلکه می‌گریزند.

نتایج عملیات

تأسیسات منهدم شده دشمن:

کلیه پایگاه‌های دشمن در ارتفاعات کفری داغ.

ساختمان‌های سازمان امنیت،‌ فرمانداری، حزب بعث، شهرداری، پست و تلگراف، شعبه بانک رافدین،‌ نیروگاه برق،‌ یک کارخانه، پادگان نیروی جیش‌الشعبی و پمپ بنزین شهر کفری عراق.

تجهیزات منهدم شده دشمن:

ده‌ها دستگاه تانک و نفربر.

تعدادی خودرو نظامی.

ده‌ها قبضه سلاح نیمه سنگین.

غنایم:

تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه‌سنگین.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: ظفر2 (نامنظم)

زمان‌ اجرا: 12/7/1366

تلفات‌ دشمن‌ (کشته، زخمی‌ و اسیر): 500

رمز عملیات: لبیک‌ یا حسین (ع)

مکان‌ اجرا: شهر کفری‌ داغ‌ در استان‌ کرکوک‌ عراق‌ - عقبه‌ جبهه‌ شمالی‌ دشمن‌

ارگان‌های‌ عمل‌کننده: سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ در قرارگاه‌ رمضان‌ و معارضان‌ کرد عراق‌

اهداف‌ عملیات: انهدام‌ مراکز استراتژیک‌ و توان‌ رزمی‌ و پشتیبانی‌ نظامی‌ دشمن

شکست حصر آبادان

عملیات ثامن الائمه(ع)

عقربه‌های ساعت بر روی یک بامداد پنجم مهر ماه ۱۳۶۰ جفت شد و عملیات ثامن‌الائمه(ع)؛ با رمز نصر من‌الله و فتح‌القریب آغاز گردید. هدایت و فرماندهی به عهده سه فرمانده جوان در سه محور اصلی عملیات دارخوین، ماهشهر و آبادان بود. رحیم صفوی در فیاضیه آبادان مستقر شد. غلامعلی رشید در محور ایستگاه هفت و جاده ماهشهر و حسن باقری که بیش از 6 ماه روی طرح ریزی، شناسایی و آماده کردن بیش از 16 گردان از نیروهای سپاه و بسیج کار کرده بود در محور دارخوین مستقر شدند. طرح عملیات حمزه توسط حسن باقری نوشته شد. رحیم صفوی مسئول عملیات جنوب، آن را به شورای عالی دفاع ارائه داد. شورای عالی دفاع آن را تصویب کرد. سرتیپ قاسم‌علی ظهیرنژاد به رحیم صفوی گفت "لشگر77 خراسان را نسبت به طرح توجیه کنید"
برای اولین بار عملیاتی به این گستردگی آغاز می‌شد که منطقه‌ای به وسعت 150 کیلومتر مربع که یک سال در اشغال متجاوزین بعث بود را در بر می گرفت.
تیپ 6 زرهی عراق در 19 مهر 1359 با نصب پل بر روی کارون و عبور از آن، جاده اهواز آبادان را اشغال کردند، سپس با پیشروی به سوی آبادان جاده ماهشهر را در 23 مهر تصرف نموده و شهر آبادان عملا در محاصره قرار گرفت. با سقوط خرمشهر در چهارم آبان، محاصره آبادان تنگ‌تر و از سه طرفزیر آتش دشمن قرار گرفت. مهمترین و بزرگترین پالایشگاه کشور زیر آتش پرحجم دشمن می‌سوخت. هشتم آبان ۱۳۵۹، عراقی‌ها در منطقه ذوالفقاریه با نصب پل شناور بر روی رودخانه بهمنشیر و با عبور از آن وارد کوی ذوالفقاریه آبادان شدند. نیروهای سپاه و مردم آبادان با یک روز جنگ سنگین موفق شدند دشمن را از کوی ذوالفقاریه و نخلستان‌های حاشیه بهمنشیر عقب برانند و پل شناور آن‌ها را منهدم کنند. شکست و ناکامی دشمن در تسخیر آبادان به نیروهای موجود در آبادان قوت بخشید. امام خمینی در 14 آبان فرمان شکست حصر آبادان را صادر فرمودند. در شهر آبادان 20 هزار نفر زندگی می‌کردند. دشمن آبادان را در محاصره داشت. در اردیبهشت سال 1360 مهندسی جنگ جهاد سازندگی جاده وحدت را احداث کرد و عملا آبادان مسیر خشکی برای تردد پیدا کرد. عملیات‌های محدودی نیز در 25 اردیبهشت و 21 خرداد 1360 انجام شد.
از سوی رحیم صفوی و حسن باقری چندین جلسه با فرماندهان لشگر 77 خراسان برگزار شد و قرار شد طرح حسن باقری به اجرا درآید. لشگر 77 خراسان پیشنهاد داد عملیات با نام ثامن‌الائمه انجام شود که سپاه آن را پذیرفت. نقاط قوت سپاه در این طرح نخست شناسایی دقیقی که طی یکسال انجام داده بود و به زمین، دشمن و نقاط قوت و ضعف آن‌ها کاملا تسلط داشت. دوم حضور پرشور و موثر نیروهای مردمی در گردان‌های سازماندهی شده بالغ بر 16 گردان بود. سومین نقطه قوت فرماندهان جوان و شجاع سپاه را می‌توان ذکرکرد. اجرای عملیات ثامن الائمه(ع) در15 شهریور ۱۳۶۰ نهایی شد تا واحدها آماده اجرا گردند.
حسن باقری در محور دارخوین نیروهایش را به 11 گروه رزمی سازماندهی کرد به نحوی خودش با هر 11 گروه تماس بیسیمی داشته باشد. در گام دوم نیروهایش را تا رده دسته کاملا به کل عملیات توجیه کرد و در شناسایی‌ها شرکت داد تا محورهای عملیات را بخوبی بشناسند. دشمن در محور دارخوین 8 رده دفاعی ایجاد کرده بود. او برنامه‌ریزی کرد که بتوانند رده‌های دشمن را دور زده و به عقبه آن‌ها دست پیدا کند. استدلال حسن باقری این بود که یک لشگر زرهی عراق به دو پل بر روی کارون متکی و با انهدام پل‌ها دشمن در محاصره قرار می‌گیرد. لذا قرارگاه تیپ 6 زرهی را در کنار پل قصبه هدف گرفت تا همزمان پل و قرارگاه دشمن را به کنترل خود در آورد. مرتضی تیموری که تخریبچی مسلطی بود مامور پل و مصطفی ردانی‌پور را مامور قرارگاه دشمن کرد. طرح دیگری را آماده کرد با رها ساختن نفت از طریق نهر سلمانیه بر روی رودخانه کارون آن را آتش بزند و ابتکار عمل را از دشمن سلب نماید.
عملیات در ساعت ۱ بامداد روز پنجم مهر ۱۳۶۰ با رمز نصر من ا... و فتح قریب آغاز شد. رزمندگان اسلام در ساعات نخست عملیات، با تهاجم به مواضع دشمن و در هم شکستن مقاومت نیروهای آنان، خاکریزهای اول دشمن را تصرف وتأمین کردند. طبق پیش‌بینی تسلط بر پل قصبه و قرارگاه دشمن باعث ریزش رده‌های دفاعی دشمن شد. جبهه دشمن در آبادان و ماهشهر سقوط کرد. در محورها فیاضیه خطوط دشمن سقوط نکرد و درگیری به روز کشیده شد. با روشن شدن هوا حسن باقری از محور شمال پس از تسلط در منطقه مارد و قصبه، نخستین ضربه شکننده را برنیروهای عراقی وارد کرد. نیروهای دشمن در منطقه پل حفار همچنان مقاومت می‌کردند. او با به دست گرفتن ابتکار عمل و ادامه پیشروی به طرف حفار تلاش کرد با غلامعلی رشید فرمانده محور آبادان الحاق کند.
در بعد از ظهر همان روز بخشی از منطقه شمال پل حفار را آزاد کرد ولی نیروهای دشمن برای باز نگه داشتن عقبه نیروهای محاصره شده خود در شرق کارون، همچنان مقاومت کردند، در روز ششم مهر در حالی که حسن باقری و غلامعلی رشید در حال الحاق بودند، دشمن واکنش جدی از خود نشان نداد و از بعدازظهر همان روز نیروهای عراقی به تدریج تسلیم شده و یا عقب نشینی کردند و سرانجام در پایان این روز عملاً منطقه سرپل دشمن در حفار آزاد شد. در روز سوم عملیات نیز در پی پاکسازی منطقه، محاصره آبادان به پایان رسید و فرمان امام خمینی مبنی بر شکستن حصر آبادان، در مدت ۴۲ ساعت تلاش مداوم رزمندگان اسلام با موفقیت کامل در هفتم مهر به پایان رسید و نیروهای خودی پس از پاکسازی کامل منطقه، در ساحل شرقی رودخانه کارون استقرار یافتند.

هفته دفاع مقدس گرامی باد

تجاوز عراق در ابتدای جنگ تحمیلی

آغاز هفته دفاع مقدس

31 شهریور؛ آغاز هفته دفاع مقدس

در 31 شهریور 1359 رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین رییس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد 1975 الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد.

مقدمه

آن روزها نام و نان بهایی نداشت و آنچه میدان دار بود، قیام بود و عروج. آن روزها ماندن بی معنا بود و مردن در بستر، ننگی بزرگ. آن روزها شهادت، شاهراهی به وسعت افق داشت. آن روزها فاصله خاک تا افلاک و کویر تا بهشت، یک میدان مین بود. خاکریزها، بوی بهشتِ مردانی را گرفته بود که سر به سر، تن به مرگ می سپردند تا مبادا وجبی از کیان دین و وطن، به دست کفتاران حریص و متجاوز بیفتد؛ چرا که دفاع مقدس، رساترین واژه در قاموس ایستادگی این ملّت قهرمان است. مردان این دیار در پی تجاوز کفتار صفتان ننگ و نفرین، در هفت شهر عشق، هشت بهار، آزادگی را پیمودند و حماسه آفریدند.

 

هفته دفاع مقدس

۳۱ شهریور سالروز شروع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان آغاز هفته دفاع مقدس نامگذاری شده است و  از ۳۱ شهریور تا 6 مهر ادامه دارد.

 

31 شهریور سالروز آغاز جنگ تحمیلی

در 31 شهریور 1359 رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین رییس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد 1975 الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد.

 

جنگی نابرابر در شرایطی به ایران تحمیل شد که از جانب استکبار جهانی بویژه آمریکا تحت فشار شدیدی قرار داشت و در داخل کشور نیز جناح ‌های وابسته به غرب و شرق، با ایجاد هیاهوی تبلیغاتی و ایجاد درگیری‌های نظامی در صدد تضعیف نظام بودند و نیروهای نظامی نیز به خاطر تبعات قهری انقلاب، هنوز مراحل بازسازی و ساماندهی را به طور کامل پشت سر ننهاده بودند.

 

آمریکا برای به سازش کشاندن جمهوری اسلامی و در نهایت تسلیم آن‌ها حمایت پنهان و آشکار خود را در کلیه زمینه‌های سیاسی، نظامی‌، ‌اقتصادی و ... از رژیم بعثی عراق به اجرا گذاشت. از سوی دیگر نیز ابرقدرت دیگر جهان‌ یعنی شوروی که متحد عراق محسوب می‌شد، خصومتش را با نظام اسلامی که شعار نه شرقی و نه غربی را سرلوحه کار خود قرار داده بود و در جریان اشغال افغانستان توسط شوروی، این تجاوز را محکوم کرده بود، بیش از پیش نمود.

 

در 31 شهریور 1359 رژیم بعثی عراق جنگی تمام عیار را علیه ایران آغاز کرد

 

ارتش عراق که بر اساس محاسبات خود از وضعیت داخلی و خارجی ایران، فتح یک هفته‌ای تهران را در سر می‌پرورانید، در روزهای نخست تجاوز، بدون مانعی جدی در مرزها تا دروازه‌های اهواز و خرمشهر پیش تاخت. تحت چنین شرایطی امام خمینی (ره)‌ به خروش آمد و ندای ملکوتیش دل‌های شیفتگان انقلاب و نظام را متوجه دفاع از کیان جمهوری اسلامی نمود؛ بطوریکه، نیروهای مردمی بدون امکانات و تجهیزات و حتی آموزش‌های نظامی به مقاومت پرداختند.

 

علیرغم کارشکنی‌های رییس جمهور وقت بنی‌صدر، دفاع مقدس مردم مسلمان و انقلابی ایران شکل گرفت و نیروهای جوان و شهادت طلب به جبهه‌ها شتافتند. پس از شکل‌گیری اتحاد و انسجام در میان نیروهای انقلابی و طرد نیروهای وابسته، حماسه‌ای مقدس شکل گرفت که در تاریخ ایران اسلامی بی‌سابقه بود. حماسه دفاع مقدسی که برکات و دستاوردهای بی‌نهایتی را برای ملت ایران به ارمغان آورد. جهاد و شهادت مردمان با ایمان و مخلص این سرزمین، ستون‌های نظام اسلامی را تا مدت‌ها مستحکم نمود.

 

ویژگی های دفاع مقدس
- دفاعی بودن
 بی تردید، مقدس ترین جهاد، جهادی است که به عنوان دفاع از حقوق انسانی صورت گرفته باشد. در جنگ تحمیلی، رژیم بعث عراق، جنگی ناخواسته را به کشور ما تحمیل کرد و با نادیده گرفتن استقلال سرزمین ما به ایران اسلامی تجاوز کرد. از این رو، مردم غیرتمند ایران، در دفاعی مقدس، از حق خود که دفاع از استقلال سرزمین و هویت دینی ـ ملی خود بود، دفاع کردند.

 

 - معنویت جبهه های جنگ و دفاع مقدس
از جلوه های معنویت در دفاع مقدس، حالت تضرع، استغاثه و راز و نیاز عارفانه رزمندگان اسلام بوده است. دفاع مقدس، فرصت نمایش خالصانه ترین و زیباترین مناجات ها و دعاها را پدید آورد. در کنار نماز و قرآن، دعا وسیله دیگری بود که یاد خدا را در دل رزمندگان زنده نگاه می داشت، به آنان قدرت روحی می بخشید و تحمل سختی های نبرد را برای آنان آسان تر می ساخت.

 

- استقامت رزمندگان و فرماندهان در نبرد
فرماندهان در سخنان خود درباره دفاع مقدس، به پایداری و مقاومت رزمندگان در عملیات های مختلف اشاره کردند و آن را از علت های پیروزی لشکر اسلام برشمرده اند. سردار شهید، مهدی زین الدین، درباره مقاومت و ایستادگی و تأثیر آن در پیروزی می گوید: «تنها کسانی که در صحنه نبرد راست قامتانند که به خداوند اتکال نمایند و با توکل بر او پیش بتازند. نه در سختی ها و نه در پیروزی ها، در هیچ کجا از یاد او غافل نشوند و محکم و مقاوم چون کوه بایستند و دشمن را از پای درآورند و این صفت فقط مخصوص رزمندگان اسلام است. در هیچ کجای دنیا آن کسانی که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قیامت ندارند، نمی توانند دارای چنین مقاومت و ایستادگی باشند. رمز پیروزی صحنه نبرد، مقاومت و ایستادگی است».

 

از ارزش هایی که رزمندگان در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر آن است

 

- شجاعت فرماندهان در دوران دفاع مقدس
شجاعت فرماندهان، در دوران هشت سال دفاع مقدس، مثال زدنی بود. یکی از رزمندگان، از شجاعت سردار شهید مهدی باکری در عملیات فتح المبین چنین سخن می گوید: «شب عملیات، هفت ساعت راه باید می رفتیم تا به منطقه می رسیدیم و دشمن را غافل گیر می کردیم. حدود شش ساعت راه رفته بودیم که یک دفعه متوجه شدیم راه را گم کرده ایم. به شدت مضطرب شده بودیم. با چند نفر به جلو رفتیم تا راه را پیدا کنیم. من متوجه شدم یک نفر از جلو می آید. با خود گفتم حتما دشمن است. صدا کردم کیستی؟ گفت: من باکری هستم، فورا به عقب برگرد و نیروها را بیاور. شاید کسی باور نمی کرد او جلوتر از ما رفته، دشمن را دور زده و آمده بود ما را هم ببرد. بعد به ما گفت: نترسید، همه نیروهای دشمن خواب هستند».

 

- بزرگواری و مروّت در حال قدرت
از نمونه های بزرگواری رزمندگان در دفاع مقدس، خودداری از بمباران و گلوله باران مناطق مسکونی عراق بود. خلبانان و نیروهای توپ خانه می توانستند مناطق مسکونی را به عنوان مقابله به مثل ناامن سازند و دشمن را با مشکلی جدی رو به رو کنند، ولی پای بندی آنان به ارزش های اخلاقی، سبب می شد در طول هشت سال دفاع مقدس هیچ گاه از این حربه استفاده نکنند.

 

- بی اعتنایی به دنیا
از ارزش هایی که رزمندگان اسلام در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر فریبنده آن است. رزمندگان اسلام در دوران نوجوانی و جوانی و اوان ظهور خواسته های بی شمار مادی، به همه لذت های دل فریب دنیا پشت پا زدند و حضور در جبهه و دفاع از میهن و نظام اسلامی را برتر دیدند. بی گمان، بدون دل بریدن از دنیا و دل بستن به آخرت، رزمندگان هیچ گاه توفیق آفرینش حماسه های سترگ و ماندگار دفاع مقدس را نمی یافتند.

 

 - شهادت طلبی رزمندگان در دفاع مقدس
از عوامل پیروزی آفرین در صحنه نبرد، خطرها را به جان خریدن و به پیشواز مرگ سرخ رفتن است. ترس از مرگ و اشتیاق به زنده ماندن، با روح جنگ جویی و رزمندگی ناسازگار است. یکی از ارزش هایی که رزمندگان اسلام با تکیه بر آن توانستند پیروزی های بزرگی را برای جبهه حق به ارمغان آورند، شهادت طلبی است. رزمندگان اسلام از آن جا که دفاع در برابر تهاجم بعثیان را مقدس می دانستند و کشته شدن در این راه را برای خود، مرگی سعادت آفرین و افتخارآمیز ارزیابی می کردند، نه تنها از دادن جان دریغ نمی ورزیدند که شیفته آن بودند. شهادت طلبی رزمندگان اسلام به عنوان عامل مؤثر معنوی، از امتیازهای جبهه حق در برابر جبهه باطل بود.