عملیات فتح 1

عملیات برون‌ مرزی‌ "فتح 1 سپاه پاسداران" کمر دشمنان انقلاب را شکست

موفقیت‌های به دست آمده در عملیات برون‌ مرزی‌ "فتح 1" سپاه پاسداران کمر دشمنان انقلاب را شکست و باعث شکسته شدن روحیه نظامی فرماندهان دشمن و تلاش بیشتر عراق برای پذیرش آتش بس از سوی ایران شد.

به گزارش خبرنگار دفاعی - امنیتی باشگاه خبرنگاران، در بهار سال 1365 شورای عالی دفاع کشورمان، اجازه همکاری سپاه پاسداران با کردهای معارض عراقی را تصویب کرد.

به‌ دنبال‌ این اتفاق‌، قرارگاه‌ برون‌ مرزی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ با عنوان قرارگاه‌ رمضان‌ با محوریت تقویت‌ و مجموعه عملیات‌های‌ "فتح" برای‌ نفوذ و ضربه‌ در عمق‌ جبهه‌ و خاک‌ دشمن‌ طراحی‌ شد.

پیش از این سپاه با ایجاد پایگاه‌هایی در شمال عراق، با گروه‌های ضد بعثی کردستان عراق همکاری کرده بود اما عملیات فتح 1 بزرگترین بستر همکاری قرارگاه رمضان و اتحادیه میهنی کردستان عراق  تا آن روز بود.

19 مهرماه 1365 عملیات برون‌ مرزی‌ فتح 1 با رمز "یا زینب(س)" 2 گردان نیروی ویژه و یک گردان ادوات سپاه پاسداران با همکاری 2 گردان از نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق از جبهه کرکوت عراق آغاز شد.

شهر کرکوک‌ در عمق‌150 کیلومتری‌ خاک‌ عراق و در محور شمالی‌ جبهه‌ دشمن‌ واقع‌ شده و دسترسی‌ به‌ نقاط‌ حساس‌ آن‌ ‌ بسیار سخت‌ و مستلزم‌ تدابیری‌ علمی‌ و نظامی‌ بود، اما رزمندگان اسلام با طراحی نبردی نامنظم و بستن جاده‌های منتهی به کرکوت از‌ شمال‌ و جنوب‌ به شهر‌ نفوذ کردند.

طی‌ دو روز نبرد رعدآسا رزمندگان اسلام توانستند با انهدام تأسیسات‌ پالایشگاه‌ کرکوک، واحد بهره‌برداری‌ نفت‌ شماره‌ یک، نیروگاه‌ حرارتی‌ برق‌ کرکوک، سه‌ پایگاه‌ موشکی‌ زمین‌ به‌ هوا، تأسیسات‌ تفکیک‌ نفت‌ و گاز "حمبور" در جنوب‌ کرکوک، "جبل‌ بور" و "شوار"  و از بین بردن‌ مراکز استراق‌ سمع‌ و جاسوسی‌ الکترونیکی‌ و پارازیت‌ دشمن‌ در منطقه‌ "سقزلی" به موفقیت چشمگیری دست یابند.

رزمندگان اسلام با باریدن آتش‌ بر قرارگاه‌های‌ سپاه‌ یکم‌ و لشکر هشتم‌ دشمن‌، خسارات‌ فراوانی‌ به مراکز نظامی‌ عراق زدند که در پی آن پادگان‌ "دارامان" ارتش‌ بعث کاملاً ویران‌ شد.

از برجسته‌ترین‌ دستاورد‌های این‌ عملیات‌، انهدام‌ مقر سازمان‌ امنیت‌ عراق‌ و عناصر گروهک تروریستی منافقین‌ بود و از دستاوردهای دیگر آن نیز می‌توان به انهدام‌ تأسیسات‌ نفتی‌ "باباگرگر" در شمال‌ غربی‌ شهر کرکوک، انهدام دو پایگاه‌ دشمن‌ بر بلندی‌های‌ "دوملان"، انهدام ایستگاه‌ راه‌آهن‌ "کوره" در جنوب‌ غربی‌ کرکوک، انهدام مرکز ذخیره‌ و پمپاژ نفت‌ "کیوان"، انهدام یک‌ فروند بالگرد دشمن‌، کشته شدن 600 تن‌ از نیروهای‌ رزمی‌ و حفاظتی‌ عراق و زخمی‌ شدن و به‌ اسارت‌ درآمدن ده‌ها تن‌ از نیروهای بعثی به دست رزمندگان اسلام اشاره کرد.

موفقیت‌های به دست آمده در عملیات برون‌ مرزی‌ "فتح 1" سپاه پاسداران، کمر دشمنان انقلاب را شکست و  باعث شکسته شدن روحیه نظامی فرماندهان دشمن و تلاش بیشتر عراق برای پذیرش آتش بس از سوی ایران شد.

16 مهر ماه سالروز بمباران شیمیایی سومار توسط عراق

شانزده مهر سالروز بمباران شیمیایی سومار توسط هواپیماهای صدام

در روز شانزده مهر 1366، حمله هواپیماهای صدام به مراکز تجمع نیروها و انبارهای مهمات در منطقه سومار و بمباران شیمیایی این منطقه 100 شهید و 1350 مجروح بر جای گذاشت.

 سابقۀ بمباران شیمیایی منطقه سومار به ابتدای سال 1362 بازمی‌گردد. عراق در نخستین روزهای سال 1362، در سراسر جبهه‌های جنگ به گازهای شیمیایی متوسل شد. در فروردین ماه 62، نیروهای عراقی با استفاده از خمپاره‌انداز و توپخانه، چهار بار علیه نیروهای خودی از گلوله‌های شیمیایی استفاده کردند و مناطق فکه (3 فروردین ماه 1362)، پایگاه مسلم نقابی (6 فروردین 1362) و سومار (در روزهای 9 و 18  فروردین 1362) را هدف قرار دادند که طی آن، چهار نفر در سومار مصدوم شدند. در روزهای 7 و 8 شهریورماه سال 1362 نیز، به‌ترتیب مناطق سردشت و سومار هدف توپ‌های حاوی گازهای سمی قرار گرفتند که از تعداد تلفات و مصدومان آنها، اطلاعی در دست نیست.

 گزارش واقعه

در گزارش این روز در روزشمار پنجاه‌ویکم مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بمباران شهر سومار به این صورت تشریح شده است:

 «هواپیماهای ارتش عراق امروز منطقه عمومی سومار را بمباران شیمیایی کردند. در ساعت 30: 9 بیش از 6 فروند هواپیمای دشمن مراکز تجمع نیروها و انبارهای مهمات خودی را هدف حمله قرار دادند. هواپیماهای عراقی ابتدا قرارگاه لشکر88 زرهی ارتش جمهوری اسلامی را بمباران کردند و سپس در سطحی گسترده از عوامل شیمیایی اعصاب استفاده کردند (سند شماره 97658 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا 2-معاونت اطلاعات، 16/ 7/ 1366).

 براثر این حملات 100 تن شهید و 1350 نفر مجروح شدند. همچنین یک زاغه مهمات و تعدادی خودرو خسارت دید.» (دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ نشریه گزارش شماره 58، 24/ 7 /1366، ص 21 و 22؛ و سند شماره 088302 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی سپاه چهارم بعثت باختران، به دفتر فرماندهی کل سپاه، روابط عمومی، 16/ 7/ 1366).

 

پیکر چند تن از شهیدان حمله شیمیایی روز 16/ 7/ 1366 به منطقه سومار

در این حمله شیمیایی هواپیماهای عراق، حدود 100 تن شهید و 1350 تن مجروح شدند.

 نامۀ نمایندۀ ایران در سازمان ملل

نمایندۀ ایران در سازمان ملل امروز در نامه‌ای به دبیرکل، گزارشی از حملات ارتش عراق طی روزهای 16 تا 23 سپتامبر 1987 (25 شهریور تا 1 مهر) به مناطق غیرنظامی داده است: 16 سپتامبر بمباران روستای الخورشید در رامهرمز؛ 17 سپتامبر شکستن دیوار صوتی تعدادی از شهرهای خوزستان؛ 18 سپتامبر بمباران دو واحد صنعتی در ازنا و رازن (استان لرستان)؛ 20 سپتامبر بمباران دو واحد صنعتی در باختران و ازنا که براثر آن 10 تن شهید و 32 تن مجروح شدند؛ 23 سپتامبر 1987 بمباران شهر ایلام که تعدادی واحد مسکونی و آموزشی تخریب شد. در پایان نامه اضافه شده است که جنگنده‌های عراقی در روزهای 17 و 18 سپتامبر منطقۀ عراقی خان میسی را بمباران شیمیایی کردند. (سند شماره S/1919 شورای امنیت سازمان ملل، 9 اکتبر 1987، ترجمه مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ/ متن انگلیسی این سند را در اینجا ملاحظه کنید).

 درخواست وزیر امور خارجه در خصوص رسیدگی فوری شورای امنیت

درپی حملۀ شیمیایی عراق به منطقه سومار، در روز 17 مهر 1366 (9 اکتبر 1987) وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی طی نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواستار رسیدگی فوری شورای امنیت به این موضوع شد. در این نامه، دکتر علی‌اکبر ولایتی نوشته است:

 «مایلم توجه جناب‌عالی را به این حقیقت جلب نمایم که رژیم جنایتکار عراق یک‌بار دیگر به استفاده از تسلیحات شیمیایی به مقیاس وسیع علیه جمهوری اسلامی ایران متوسل شده است. این اقدام شنیع و ضدانسانی را که برخلاف کلیه مقررات و کنوانسیون‌های پذیرفته‌شده بین‌المللی است، تنها رژیم‌های فاشیست با ماهیت توسعه‌طلبانه مرتکب می‌شوند. حکام چنین رژیم‌هایی، به انسانیت، مردم و حتی شأن ملی خودشان توجه ندارند. جای تأسف است که گفته شود سازمان‌های بین‌المللی و حتی دولت‌های امضاکننده کنوانسیون‌های ممنوعیت استفاده از این قبیل تسلیحات مرگبار، قویاً به‌کارگیری این قبیل سلاح‌ها را محکوم نکرده‌اند و به‌نوبه خود به حکام عراق جهت تکرار نقض پروتکل 1925 ژنو چراغ سبز نشان داده و وجدان جهانیان را به تمسخر گرفتند.  به‌دنبال این اقدامات، شهر سومار (در غرب کشور) در ساعت 10:05 و 10:15 (به‌وقت محلی) مورخ 8 اکتبر 1987 زیر بمباران شیمیایی وسیع و ناجوانمردانه قرار داشت.

 مایلم به جناب‌عالی اطمینان دهم که جمهوری اسلامی ایران قدرت آن‌ را دارد که هر وقت اراده کند از تسلیحات مشابه استفاده کند و حتی تجهیزات پیشرفته‌تری را جهت مقابله‌به‌مثل دارا است که حکام عراق را در وضعیت اسف‌باری قرار دهد. لکن با احترام به حقوق انسانی، اصول اسلامی و حقوق بین‌المللی تاکنون از مقابله‌به‌مثل اجتناب نموده‌ایم.

 بنابراین بر شورای امنیت فرض است که جهت توقف آن، بدون درنگ اقدام نموده و قاطعانه با این مسئله برخورد نماید و جنایتکاران جنگی را که مسئول این اقدامات ددمنشانه هستند به سزای اعمال خویش برساند. همچنین انتظار داریم که تیم کارشناسان قبل از اینکه مدارک این جنایات محو شود هرچه سریع‌تر به منطقه اعزام شود. لازم به یادآوری است که عدم واکنش مناسب به درخواست اعزام تیم کارشناسان توسط جمهوری اسلامی ایران جهت بازدید از مناطق مسکونی غیرنظامی سردشت که عراق بمباران شیمیایی نموده و نقطه عطفی در تاریخ استفاده از تسلیحات شیمیایی می‌باشد، حکام عراق را تشویق خواهد کرد که به اقدامات ضدقانونی خود ادامه دهند. امیدواریم که این مسئله مهم با مسئولیت بیشتر و به‌طور مستقل مورد بحث و توجه قرار گیرد.

علی‌اکبر ولایتی ـ وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران» (سند شماره S/19193 شورای امنیت سازمان ملل، 9 اکتبر 1987، ترجمه مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ/ .متن انگلیسی این نامه را در اینجا ملاحظه کنید).

 لازم به ذکر است که هواپیماهای ارتش عراق پیش‌تر از صبح تا عصر روز هفتم تیر 1366 چندین بار نقاط مسکونی و پرتردد شهر سردشت و حومه را بمباران شیمیایی کردند. هواپیماهای عراقی روز بعد (8/ 4/ 1366) نیز بیمارستان سردشت و حومۀ این شهر را مجدداً بمباران کردند. در این جنایت وحشیانه، از مردم منطقه بیش از 5000 تن مصدوم و 200 تن شهید شدند.

 از سوی دیگر، یک سخنگوی نظامی عراق استفاده از سلاح‌های شیمیایی را رد کرد و گفت: «ادعاهای دروغین مسئولان ایرانی بهانه‌ای برای سرپوش گذاشتن بر روی شکست‌های نظامی خود در جبهه‌ها است و می‌خواهند از این راه افکار عمومی جهان را فریب دهند.» (خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، نشریه شماره 205، 19/ 7/ 1366، ص 9، بغداد، خبرگزاری عراق، 18/ 8/ 1366).

 تحلیل جینز دیفنس از حملات شیمیایی عراق

مجله جینز دیفنس نیز در مقاله‌ای با عنوان "خاورمیانه صحنه جنگ‌های شیمیایی" نوشته است: در جنگ ایران و عراق عراقی‌ها برای اولین بار در سال 1983 و بعد در فوریه 1984 (بهمن 1362) و سپس در مارس و آوریل 1985 (اسفند 63 و فروردین 64) و تاکنون متجاوز از 30 بار این اسلحه را علیه ایران به کار برده‌اند که بیش از 5000 نفر مصدوم شده‌اند. گروه‌های بازرسی سازمان ملل، گازهای به‌کاررفته را از نوع گاز خردل و گاز اعصاب تشخیص داده و عراقی‌ها پس از آن از گازهای سمی ئیدروژن سینانید و لویزیت نیز استفاده کرده‌اند. برخی از این گازها تولید داخلی عراق بوده است. این کشور همچنین به کمک تکنولوژی اروپایی درصدد ساختن بمب‌های طاعون‌زا است. عراق از کشورهای آمریکای لاتین نیز سیستم‌هایی دریافت کرده است. (سند شماره 137256 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: فرماندهی کل سپاه، 25/ 7/ 1366).

 برگزاری مانور مقابله با بمباران شیمیایی

با هدف آموزش مردم و چگونگی مقابله با بمباران شیمیایی دشمن، عصر امروز مانور پدافند شیمیایی با همت ژاندارمری، شهربانی، کمیته انقلاب اسلامی، جمعیت هلال‌احمر، شهرداری، واحد آتش‌نشانی، مرکز اورژانس اهواز و با همکاری فرمانداری و شهرداری آبادان و بنیاد شهید اهواز در محل نمایشگاه شکست حصر آبادان برگزار شد. برادر بهاءالدین علوی، مسئول ستاد ش.م.ه استان خوزستان، با اشاره به اهمیت برگزاری مانور پدافند شیمیایی در شهرهای پشت جبهه به‌ویژه در شهر اهواز اظهار داشت: برای آموزش و آشناساختن آنان با چگونگی مقابله با بمباران شیمیایی دشمن قرار است هفته‌ای یک بار در نقاط مختلف شهر اهواز مانور پدافند شیمیایی انجام شود.

 مانور پدافند شیمیایی در دیگر شهرهای خوزستان از جمله ماه‌شهر، بهبهان، سوسنگرد، شادگان، هویزه، رامهرمز، شوش و اندیمشک انجام شده و مورد استقبال مردم قرار گرفته است (خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 203، 17/ 7/ 1366، ص 6، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/ 7/ 1366).

عملیات نامنظم ظفر 2

عملیات ظفر 2 (نامنظم)

این عملیات در تاریخ 66/7/12 با رمز مبارک «لبیک یا حسین(ع)» در منطقه عملیاتی شهر کفری از استان کرکوک،‌ به منظور پاسخ‌گویی به شرارت‌های رژیم بعث در بمباران شیمیایی و ویران ساختن روستاهای کردنشین استان‌های شمالی عراق و نیز با هدف انهدام تأسیسات نظامی و اقتصادی عراق آغاز شد.

رزمندگان تحت امر قرارگاه رمضان، متشکل از نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و لشکر 9 ، در نخستین ساعات عملیات، سلسله ارتفاعات مهم کفری داغ را پس از انهدام نیروهای دشمن تحت کنترل وتصرف خود درمی‌آورند.

رزمندگان لشکر 9 بدر با یک مانور پرتحرک، پس از وارد آوردن تلفات و خسارات سنگین، قرارگاه‌های دشمن را به تصرف درمی‌آورند و مقدار قابل توجهی از وسایل جنگی را به غنیمت می‌گیرند که بدین ترتیب مقدمه انهدام تأسیسات شهر کفری فراهم می‌شود.

دشمن پس از متحمل شدن 300 کشته و زخمی، تلاش می‌کند تا از ادامه پیشروی قوای اسلام پیش‌گیری به عمل آورد که با حمله نیروهای اسلام این تلاش‌ها ناکام می‌ماند و پایگاه‌های پلیس و دژبانی اطراف شهر کفری نیز به کنترل رزمندگان مسلمان درمی‌آیند.

رزمندگان اسلام در ادامه عملیات، جاده‌های مهم کفری ـ بغداد و کرکوک خانقین ـ تکریت را به کنترل کامل خود در‌می‌آورند که زمینه ورود آن‌ها به شهر فراهم می‌شود. با درهم کوبیدن نیروهای باقی‌مانده دشمن، تأسیسات نظامی و اقتصادی شهر،‌ از جمله ساختمان سازمان امنیت،‌ ساختمان حزب بعث عراق و نیروگاه برق به آتش کشیده می‌شوند و ساختمان فرمانداری پس از نبردی تن به تن منهدم می‌شود و فرماندار این شهر نیز به هلاکت می‌رسد. با تداوم عملیات و پاک‌‌سازی مراکز مهم شهر، تعدادی از نیروهای نظامی و امنیتی شهر کشته و مجروح می‌شوند و تعدادی نیز از مهلکه می‌گریزند.

نتایج عملیات

تأسیسات منهدم شده دشمن:

کلیه پایگاه‌های دشمن در ارتفاعات کفری داغ.

ساختمان‌های سازمان امنیت،‌ فرمانداری، حزب بعث، شهرداری، پست و تلگراف، شعبه بانک رافدین،‌ نیروگاه برق،‌ یک کارخانه، پادگان نیروی جیش‌الشعبی و پمپ بنزین شهر کفری عراق.

تجهیزات منهدم شده دشمن:

ده‌ها دستگاه تانک و نفربر.

تعدادی خودرو نظامی.

ده‌ها قبضه سلاح نیمه سنگین.

غنایم:

تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه‌سنگین.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: ظفر2 (نامنظم)

زمان‌ اجرا: 12/7/1366

تلفات‌ دشمن‌ (کشته، زخمی‌ و اسیر): 500

رمز عملیات: لبیک‌ یا حسین (ع)

مکان‌ اجرا: شهر کفری‌ داغ‌ در استان‌ کرکوک‌ عراق‌ - عقبه‌ جبهه‌ شمالی‌ دشمن‌

ارگان‌های‌ عمل‌کننده: سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ در قرارگاه‌ رمضان‌ و معارضان‌ کرد عراق‌

اهداف‌ عملیات: انهدام‌ مراکز استراتژیک‌ و توان‌ رزمی‌ و پشتیبانی‌ نظامی‌ دشمن

شکست حصر آبادان

عملیات ثامن الائمه(ع)

عقربه‌های ساعت بر روی یک بامداد پنجم مهر ماه ۱۳۶۰ جفت شد و عملیات ثامن‌الائمه(ع)؛ با رمز نصر من‌الله و فتح‌القریب آغاز گردید. هدایت و فرماندهی به عهده سه فرمانده جوان در سه محور اصلی عملیات دارخوین، ماهشهر و آبادان بود. رحیم صفوی در فیاضیه آبادان مستقر شد. غلامعلی رشید در محور ایستگاه هفت و جاده ماهشهر و حسن باقری که بیش از 6 ماه روی طرح ریزی، شناسایی و آماده کردن بیش از 16 گردان از نیروهای سپاه و بسیج کار کرده بود در محور دارخوین مستقر شدند. طرح عملیات حمزه توسط حسن باقری نوشته شد. رحیم صفوی مسئول عملیات جنوب، آن را به شورای عالی دفاع ارائه داد. شورای عالی دفاع آن را تصویب کرد. سرتیپ قاسم‌علی ظهیرنژاد به رحیم صفوی گفت "لشگر77 خراسان را نسبت به طرح توجیه کنید"
برای اولین بار عملیاتی به این گستردگی آغاز می‌شد که منطقه‌ای به وسعت 150 کیلومتر مربع که یک سال در اشغال متجاوزین بعث بود را در بر می گرفت.
تیپ 6 زرهی عراق در 19 مهر 1359 با نصب پل بر روی کارون و عبور از آن، جاده اهواز آبادان را اشغال کردند، سپس با پیشروی به سوی آبادان جاده ماهشهر را در 23 مهر تصرف نموده و شهر آبادان عملا در محاصره قرار گرفت. با سقوط خرمشهر در چهارم آبان، محاصره آبادان تنگ‌تر و از سه طرفزیر آتش دشمن قرار گرفت. مهمترین و بزرگترین پالایشگاه کشور زیر آتش پرحجم دشمن می‌سوخت. هشتم آبان ۱۳۵۹، عراقی‌ها در منطقه ذوالفقاریه با نصب پل شناور بر روی رودخانه بهمنشیر و با عبور از آن وارد کوی ذوالفقاریه آبادان شدند. نیروهای سپاه و مردم آبادان با یک روز جنگ سنگین موفق شدند دشمن را از کوی ذوالفقاریه و نخلستان‌های حاشیه بهمنشیر عقب برانند و پل شناور آن‌ها را منهدم کنند. شکست و ناکامی دشمن در تسخیر آبادان به نیروهای موجود در آبادان قوت بخشید. امام خمینی در 14 آبان فرمان شکست حصر آبادان را صادر فرمودند. در شهر آبادان 20 هزار نفر زندگی می‌کردند. دشمن آبادان را در محاصره داشت. در اردیبهشت سال 1360 مهندسی جنگ جهاد سازندگی جاده وحدت را احداث کرد و عملا آبادان مسیر خشکی برای تردد پیدا کرد. عملیات‌های محدودی نیز در 25 اردیبهشت و 21 خرداد 1360 انجام شد.
از سوی رحیم صفوی و حسن باقری چندین جلسه با فرماندهان لشگر 77 خراسان برگزار شد و قرار شد طرح حسن باقری به اجرا درآید. لشگر 77 خراسان پیشنهاد داد عملیات با نام ثامن‌الائمه انجام شود که سپاه آن را پذیرفت. نقاط قوت سپاه در این طرح نخست شناسایی دقیقی که طی یکسال انجام داده بود و به زمین، دشمن و نقاط قوت و ضعف آن‌ها کاملا تسلط داشت. دوم حضور پرشور و موثر نیروهای مردمی در گردان‌های سازماندهی شده بالغ بر 16 گردان بود. سومین نقطه قوت فرماندهان جوان و شجاع سپاه را می‌توان ذکرکرد. اجرای عملیات ثامن الائمه(ع) در15 شهریور ۱۳۶۰ نهایی شد تا واحدها آماده اجرا گردند.
حسن باقری در محور دارخوین نیروهایش را به 11 گروه رزمی سازماندهی کرد به نحوی خودش با هر 11 گروه تماس بیسیمی داشته باشد. در گام دوم نیروهایش را تا رده دسته کاملا به کل عملیات توجیه کرد و در شناسایی‌ها شرکت داد تا محورهای عملیات را بخوبی بشناسند. دشمن در محور دارخوین 8 رده دفاعی ایجاد کرده بود. او برنامه‌ریزی کرد که بتوانند رده‌های دشمن را دور زده و به عقبه آن‌ها دست پیدا کند. استدلال حسن باقری این بود که یک لشگر زرهی عراق به دو پل بر روی کارون متکی و با انهدام پل‌ها دشمن در محاصره قرار می‌گیرد. لذا قرارگاه تیپ 6 زرهی را در کنار پل قصبه هدف گرفت تا همزمان پل و قرارگاه دشمن را به کنترل خود در آورد. مرتضی تیموری که تخریبچی مسلطی بود مامور پل و مصطفی ردانی‌پور را مامور قرارگاه دشمن کرد. طرح دیگری را آماده کرد با رها ساختن نفت از طریق نهر سلمانیه بر روی رودخانه کارون آن را آتش بزند و ابتکار عمل را از دشمن سلب نماید.
عملیات در ساعت ۱ بامداد روز پنجم مهر ۱۳۶۰ با رمز نصر من ا... و فتح قریب آغاز شد. رزمندگان اسلام در ساعات نخست عملیات، با تهاجم به مواضع دشمن و در هم شکستن مقاومت نیروهای آنان، خاکریزهای اول دشمن را تصرف وتأمین کردند. طبق پیش‌بینی تسلط بر پل قصبه و قرارگاه دشمن باعث ریزش رده‌های دفاعی دشمن شد. جبهه دشمن در آبادان و ماهشهر سقوط کرد. در محورها فیاضیه خطوط دشمن سقوط نکرد و درگیری به روز کشیده شد. با روشن شدن هوا حسن باقری از محور شمال پس از تسلط در منطقه مارد و قصبه، نخستین ضربه شکننده را برنیروهای عراقی وارد کرد. نیروهای دشمن در منطقه پل حفار همچنان مقاومت می‌کردند. او با به دست گرفتن ابتکار عمل و ادامه پیشروی به طرف حفار تلاش کرد با غلامعلی رشید فرمانده محور آبادان الحاق کند.
در بعد از ظهر همان روز بخشی از منطقه شمال پل حفار را آزاد کرد ولی نیروهای دشمن برای باز نگه داشتن عقبه نیروهای محاصره شده خود در شرق کارون، همچنان مقاومت کردند، در روز ششم مهر در حالی که حسن باقری و غلامعلی رشید در حال الحاق بودند، دشمن واکنش جدی از خود نشان نداد و از بعدازظهر همان روز نیروهای عراقی به تدریج تسلیم شده و یا عقب نشینی کردند و سرانجام در پایان این روز عملاً منطقه سرپل دشمن در حفار آزاد شد. در روز سوم عملیات نیز در پی پاکسازی منطقه، محاصره آبادان به پایان رسید و فرمان امام خمینی مبنی بر شکستن حصر آبادان، در مدت ۴۲ ساعت تلاش مداوم رزمندگان اسلام با موفقیت کامل در هفتم مهر به پایان رسید و نیروهای خودی پس از پاکسازی کامل منطقه، در ساحل شرقی رودخانه کارون استقرار یافتند.

هفته دفاع مقدس گرامی باد

تجاوز عراق در ابتدای جنگ تحمیلی

آغاز هفته دفاع مقدس

31 شهریور؛ آغاز هفته دفاع مقدس

در 31 شهریور 1359 رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین رییس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد 1975 الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد.

مقدمه

آن روزها نام و نان بهایی نداشت و آنچه میدان دار بود، قیام بود و عروج. آن روزها ماندن بی معنا بود و مردن در بستر، ننگی بزرگ. آن روزها شهادت، شاهراهی به وسعت افق داشت. آن روزها فاصله خاک تا افلاک و کویر تا بهشت، یک میدان مین بود. خاکریزها، بوی بهشتِ مردانی را گرفته بود که سر به سر، تن به مرگ می سپردند تا مبادا وجبی از کیان دین و وطن، به دست کفتاران حریص و متجاوز بیفتد؛ چرا که دفاع مقدس، رساترین واژه در قاموس ایستادگی این ملّت قهرمان است. مردان این دیار در پی تجاوز کفتار صفتان ننگ و نفرین، در هفت شهر عشق، هشت بهار، آزادگی را پیمودند و حماسه آفریدند.

 

هفته دفاع مقدس

۳۱ شهریور سالروز شروع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان آغاز هفته دفاع مقدس نامگذاری شده است و  از ۳۱ شهریور تا 6 مهر ادامه دارد.

 

31 شهریور سالروز آغاز جنگ تحمیلی

در 31 شهریور 1359 رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین رییس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد 1975 الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد.

 

جنگی نابرابر در شرایطی به ایران تحمیل شد که از جانب استکبار جهانی بویژه آمریکا تحت فشار شدیدی قرار داشت و در داخل کشور نیز جناح ‌های وابسته به غرب و شرق، با ایجاد هیاهوی تبلیغاتی و ایجاد درگیری‌های نظامی در صدد تضعیف نظام بودند و نیروهای نظامی نیز به خاطر تبعات قهری انقلاب، هنوز مراحل بازسازی و ساماندهی را به طور کامل پشت سر ننهاده بودند.

 

آمریکا برای به سازش کشاندن جمهوری اسلامی و در نهایت تسلیم آن‌ها حمایت پنهان و آشکار خود را در کلیه زمینه‌های سیاسی، نظامی‌، ‌اقتصادی و ... از رژیم بعثی عراق به اجرا گذاشت. از سوی دیگر نیز ابرقدرت دیگر جهان‌ یعنی شوروی که متحد عراق محسوب می‌شد، خصومتش را با نظام اسلامی که شعار نه شرقی و نه غربی را سرلوحه کار خود قرار داده بود و در جریان اشغال افغانستان توسط شوروی، این تجاوز را محکوم کرده بود، بیش از پیش نمود.

 

در 31 شهریور 1359 رژیم بعثی عراق جنگی تمام عیار را علیه ایران آغاز کرد

 

ارتش عراق که بر اساس محاسبات خود از وضعیت داخلی و خارجی ایران، فتح یک هفته‌ای تهران را در سر می‌پرورانید، در روزهای نخست تجاوز، بدون مانعی جدی در مرزها تا دروازه‌های اهواز و خرمشهر پیش تاخت. تحت چنین شرایطی امام خمینی (ره)‌ به خروش آمد و ندای ملکوتیش دل‌های شیفتگان انقلاب و نظام را متوجه دفاع از کیان جمهوری اسلامی نمود؛ بطوریکه، نیروهای مردمی بدون امکانات و تجهیزات و حتی آموزش‌های نظامی به مقاومت پرداختند.

 

علیرغم کارشکنی‌های رییس جمهور وقت بنی‌صدر، دفاع مقدس مردم مسلمان و انقلابی ایران شکل گرفت و نیروهای جوان و شهادت طلب به جبهه‌ها شتافتند. پس از شکل‌گیری اتحاد و انسجام در میان نیروهای انقلابی و طرد نیروهای وابسته، حماسه‌ای مقدس شکل گرفت که در تاریخ ایران اسلامی بی‌سابقه بود. حماسه دفاع مقدسی که برکات و دستاوردهای بی‌نهایتی را برای ملت ایران به ارمغان آورد. جهاد و شهادت مردمان با ایمان و مخلص این سرزمین، ستون‌های نظام اسلامی را تا مدت‌ها مستحکم نمود.

 

ویژگی های دفاع مقدس
- دفاعی بودن
 بی تردید، مقدس ترین جهاد، جهادی است که به عنوان دفاع از حقوق انسانی صورت گرفته باشد. در جنگ تحمیلی، رژیم بعث عراق، جنگی ناخواسته را به کشور ما تحمیل کرد و با نادیده گرفتن استقلال سرزمین ما به ایران اسلامی تجاوز کرد. از این رو، مردم غیرتمند ایران، در دفاعی مقدس، از حق خود که دفاع از استقلال سرزمین و هویت دینی ـ ملی خود بود، دفاع کردند.

 

 - معنویت جبهه های جنگ و دفاع مقدس
از جلوه های معنویت در دفاع مقدس، حالت تضرع، استغاثه و راز و نیاز عارفانه رزمندگان اسلام بوده است. دفاع مقدس، فرصت نمایش خالصانه ترین و زیباترین مناجات ها و دعاها را پدید آورد. در کنار نماز و قرآن، دعا وسیله دیگری بود که یاد خدا را در دل رزمندگان زنده نگاه می داشت، به آنان قدرت روحی می بخشید و تحمل سختی های نبرد را برای آنان آسان تر می ساخت.

 

- استقامت رزمندگان و فرماندهان در نبرد
فرماندهان در سخنان خود درباره دفاع مقدس، به پایداری و مقاومت رزمندگان در عملیات های مختلف اشاره کردند و آن را از علت های پیروزی لشکر اسلام برشمرده اند. سردار شهید، مهدی زین الدین، درباره مقاومت و ایستادگی و تأثیر آن در پیروزی می گوید: «تنها کسانی که در صحنه نبرد راست قامتانند که به خداوند اتکال نمایند و با توکل بر او پیش بتازند. نه در سختی ها و نه در پیروزی ها، در هیچ کجا از یاد او غافل نشوند و محکم و مقاوم چون کوه بایستند و دشمن را از پای درآورند و این صفت فقط مخصوص رزمندگان اسلام است. در هیچ کجای دنیا آن کسانی که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قیامت ندارند، نمی توانند دارای چنین مقاومت و ایستادگی باشند. رمز پیروزی صحنه نبرد، مقاومت و ایستادگی است».

 

از ارزش هایی که رزمندگان در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر آن است

 

- شجاعت فرماندهان در دوران دفاع مقدس
شجاعت فرماندهان، در دوران هشت سال دفاع مقدس، مثال زدنی بود. یکی از رزمندگان، از شجاعت سردار شهید مهدی باکری در عملیات فتح المبین چنین سخن می گوید: «شب عملیات، هفت ساعت راه باید می رفتیم تا به منطقه می رسیدیم و دشمن را غافل گیر می کردیم. حدود شش ساعت راه رفته بودیم که یک دفعه متوجه شدیم راه را گم کرده ایم. به شدت مضطرب شده بودیم. با چند نفر به جلو رفتیم تا راه را پیدا کنیم. من متوجه شدم یک نفر از جلو می آید. با خود گفتم حتما دشمن است. صدا کردم کیستی؟ گفت: من باکری هستم، فورا به عقب برگرد و نیروها را بیاور. شاید کسی باور نمی کرد او جلوتر از ما رفته، دشمن را دور زده و آمده بود ما را هم ببرد. بعد به ما گفت: نترسید، همه نیروهای دشمن خواب هستند».

 

- بزرگواری و مروّت در حال قدرت
از نمونه های بزرگواری رزمندگان در دفاع مقدس، خودداری از بمباران و گلوله باران مناطق مسکونی عراق بود. خلبانان و نیروهای توپ خانه می توانستند مناطق مسکونی را به عنوان مقابله به مثل ناامن سازند و دشمن را با مشکلی جدی رو به رو کنند، ولی پای بندی آنان به ارزش های اخلاقی، سبب می شد در طول هشت سال دفاع مقدس هیچ گاه از این حربه استفاده نکنند.

 

- بی اعتنایی به دنیا
از ارزش هایی که رزمندگان اسلام در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر فریبنده آن است. رزمندگان اسلام در دوران نوجوانی و جوانی و اوان ظهور خواسته های بی شمار مادی، به همه لذت های دل فریب دنیا پشت پا زدند و حضور در جبهه و دفاع از میهن و نظام اسلامی را برتر دیدند. بی گمان، بدون دل بریدن از دنیا و دل بستن به آخرت، رزمندگان هیچ گاه توفیق آفرینش حماسه های سترگ و ماندگار دفاع مقدس را نمی یافتند.

 

 - شهادت طلبی رزمندگان در دفاع مقدس
از عوامل پیروزی آفرین در صحنه نبرد، خطرها را به جان خریدن و به پیشواز مرگ سرخ رفتن است. ترس از مرگ و اشتیاق به زنده ماندن، با روح جنگ جویی و رزمندگی ناسازگار است. یکی از ارزش هایی که رزمندگان اسلام با تکیه بر آن توانستند پیروزی های بزرگی را برای جبهه حق به ارمغان آورند، شهادت طلبی است. رزمندگان اسلام از آن جا که دفاع در برابر تهاجم بعثیان را مقدس می دانستند و کشته شدن در این راه را برای خود، مرگی سعادت آفرین و افتخارآمیز ارزیابی می کردند، نه تنها از دادن جان دریغ نمی ورزیدند که شیفته آن بودند. شهادت طلبی رزمندگان اسلام به عنوان عامل مؤثر معنوی، از امتیازهای جبهه حق در برابر جبهه باطل بود.

عملیات ظفر

عملیات‌ ظفر 1 (نامنظم)  1366/06/27

آزادی‌ شهر «کانی‌ ماسی» در منطقه عمومی کردستان عراق

یکی‌ دیگر از عملیات‌های‌ نامنظم‌ در سال‌1366 که‌ توسط‌ نیروی‌ زمینی‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ و با هدایت‌ و فرماندهی‌ قرارگاه‌ «رمضان» و همکاری‌ معارضان‌ کرد عراقی‌ به‌ اجرا درآمد، عملیات‌ «ظفر1» در منطقه‌ عملیاتی‌ استان‌ «دهوک» و استان‌ «سلیمانیه» کردستان‌ عراق‌ بود. این‌ عملیات‌ در روز27 شهریور ماه‌1366 در گستره‌ای‌ به‌ وسعت‌30 کیلومتر مربع‌ و در عمق‌200 کیلومتری‌ خاک‌ عراق‌ انجام‌ شد.

نیروهای‌ خودی‌ ضمن‌ انهدام‌ مراکز نظامی‌ دشمن، شهر «کانی‌ ماسی» از توابع‌ فرمانداری‌ «عمادیه» را آزاد کرده‌ و60 پایگاه‌ حفاظتی‌ دشمن‌ در اطراف‌ این‌ شهر و محور ارتباطی‌ «باتوفه» و «زاخو» را از میان‌ بردند. همچنین‌ مراکز گردان‌ مستقر در منطقه‌ از تیپ‌ «بیگاره» ارتش‌ دشمن، پایگاه‌های‌ حفاظتی‌ دشمن‌ در منطقه‌ «گیله‌ زرده» سلیمانیه‌ و مقر گردان‌19 خفیفه‌ متلاشی‌ شده‌ و ده‌ها دستگاه‌ تانک‌ و نفربر، شماری‌ خودرو، انواع‌ سلاح‌ سبک‌ و نیمه‌ سنگین‌ و چندین‌ انبار مهمات‌ نابود گردید. شمار کشته، زخمی‌ و اسرای‌ دشمن‌ در این‌ عملیات‌1500 نفر گزارش‌ شده‌ است.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: ظفر 1 (نامنظم)

زمان‌ اجرا: 27/6/1366

تلفات‌ دشمن‌ (کشته، زخمی‌ و اسیر) : 1500

مکان‌ اجرا: منطقه‌ عملیاتی‌ دهوک‌ در استان‌ سلیمانیه‌ عراق‌ - محور شمالی‌ جنگ‌

ارگان‌های‌ عمل‌کننده: رزمندگان‌ قرارگاه‌ برون‌ مرزی‌ رمضان‌ و معارضان‌ کرد عراق‌

اهداف‌ عملیات: انهدام‌ مراکز نظامی‌ دشمن‌ در شهر کانی‌ماسی‌ از توابع‌ فرمانداری‌ عمادیه‌ عراق‌

اقدامات صدام و ارتش بعث قبل از جنگ تحمیلی

بازنگاهی به جنگ تحمیلی

بسم الله الرحمن الرحیم

یادداشت 1     

بازنگاهی به جنگ تحمیلی                                                1397/06/19

جنگ­ ها دارای وجوه مشترکی هستند که برجسته ترین آن ها اختلافات ارضی و سیاسی هستند. بعضی از جنگ ها ریشه های تاریخی دارند، که از گذشته شکل مرزها یا تقابل و تفاوت منافع و فرهنگ باعث بروز اختلاف بین کشورها را ایجاد نموده و سرانجام به جنگ و درگیری ختم می شود.

جنگ تحمیلی عراق علاوه بر موضوعات فوق دارای عناصری خاص و انحصاری برخوردار است از جمله به قدرت رسیدن حزب بعث در عراق و روی کارآمدن شخصی جاه طلب متکبر و دیکتاتور.

شاید اصلی ترین و اولین عنصر جنگ تحمیلی علیه ایران را بتوان شخص صدام افلقی را دانست چرا که او دارای شخصیت ضداسلامی و دینی و ضد ایرانی و قدرت طلب و جاه طلب بود بطوریکه تاریخ عرب و ناسیونالیست عربی را بعنوان دست مایه این تجاوز مورد استفاده قرارداده و رهبران پول دار و تن پرور کشورهای حاشیه خلیج فارس که تنها از اسلامیت ردایی و از عربیت لهجه ای و لباسی برایشان مانده بود را در پشتیبانی از هدف شوم خود با کمک و دسیسه اربابان خود از جمله آمریکا و انگلیس همراه نمود.

ثروت بادآورده نفتی کشورهای حاشیه خلیج فارس که چند دهه اخیر باعث ثروتمندی شاهکهای عرب منطقه شده بود و نیاز خودنمایی داشتند ابزار و آلت دست صدام دیوانه جنایتکار شدند. چراغ سبز دشمن دیروزی و دوست مصلحتی امروز صدام افلقی یعنی آمریکا کافی بود تا این غول مست زنگی دیوانه را آشفته تر به تهاجم تشویق کند.

اطلاعات سری وضعیت ارتش جمهوری اسلامی که چند ده هزار نفر مستشار آمریکایی طی سال های تشکیل ارتش نوین انباشته شده بود و وضعیت اقتصادی نفتی تک پایه و اجتماعی نابسامان پس از فروپاشی نظام ستم شاهی مزید علت تجاوز بود. که دیوانه ای چون صدام را که دایه راهبردی عربی را آرزو داشت با حرکت قدرتمندانه و جنگ رخ کشیده و از چنگ رقیبان خسته و فرسوده ای چون مصر و عربستان ربوده و از آن خود کند، خواب آشفته صدام با اطلاعات سری و دقیق آمریکا که می تواند بسادگی ارتش درهم ریخته ایران و جامعه پریشان و انقلابی را بسادگی شکست داده و طی سه روز تا هفت روز خوزستان و تهران را تسخیر کند به عربده کشی واداشت صدام که با کودتا و خارج از عرف نظام های سیاسی دنیا به قدرت رسیده بود همه مسیرها را با قدرت نظامی گشوده میدید پس از به قدرت رسیدن تمام همت خود را مصروف تقویت حزب بعث نموده همه پست های حکومتی را به مزدوران بعثی سپرده و تمام ثروت ملت مستضعف عراق را صرف خرید ابزارآلات جنگی از توپ و تانک و هلی کوپتر و هواپیما نمود.

ادامه دارد ....                                                                                                    محمدعلی بارانی